Thế giới chia 2 phe tranh cãi sự phát triển quá mức của công suất LNG – Bên nào đúng?

Sự tăng trưởng mạnh mẽ của LNG tại Mỹ khiến các nhà hoạt động khí hậu “nóng mặt”

Châu Á chi mạnh cho nhập khẩu LNG khi giá giao ngay giảm

Các bể chứa LNG và một tàu vận chuyển tại Nhà máy Nhiệt điện Futtsu của Công ty Điện lực Tokyo (Nguồn: Reuters)

Cùng lúc đó, một cảnh báo được đưa ra về tình trạng dư thừa công suất LNG sắp tới – trong bối cảnh có nhiều báo cáo cho rằng việc nhập khẩu LNG đang gia tăng của Trung Quốc đang đe dọa an ninh năng lượng của châu Âu.

Chỉ một thập kỷ trước, khí tự nhiên dưới mọi hình thức đều không gây tranh cãi như đối với hydrocarbon hiện nay. Giờ đây, nó được gọi là “tệ hơn nhiều so với than đá”, và các chính phủ ở Châu Âu và Bắc Mỹ đang nhắm tới nó vì lượng khí thải mêtan – được gọi là CO2 mới. Và Energy Monitor báo cáo rằng nhu cầu về LNG sẽ sớm đi ngang và bắt đầu giảm, đó là lý do tại sao phần lớn công suất LNG hiện đang được xây dựng sẽ trở thành tài sản mắc kẹt.

Cơ quan tin tức này là cơ quan đầu tiên đề xuất về tình trạng dư thừa LNG. Viện Phân tích Tài chính và Kinh tế Năng lượng, một tổ chức tư vấn ủng hộ quá trình chuyển đổi, đã lập luận trong một số báo cáo rằng công suất năng lượng toàn cầu sẽ vượt quá nhu cầu về nhiên liệu.

Tuy nhiên, nhu cầu dường như vẫn khá mạnh, ít nhất là ở thời điểm hiện tại. Trên thực tế, mạnh đến mức Liên minh châu Âu năm ngoái đã nhập khẩu một lượng LNG kỷ lục của Nga bất chấp những đảm bảo rằng nước này đã cắt đứt mọi hợp tác về khí đốt với nhà cung cấp hàng đầu trước đây của mình. Và dường như họ vẫn tiếp tục mua số lượng kỷ lục LNG của Nga.

Ống dẫn khí đốt và bể chứa tại cảng Barcelona, ​​Tây Ban Nha (Nguồn: Bloomberg)

Bên cạnh đó, EU không chỉ tối đa hóa việc nhập khẩu LNG thông qua các cơ sở hiện có của mình mà còn xây dựng được 7 trạm tái hóa khí mới kể từ tháng 2 năm 2022. Chúng bao gồm 3 cái ở Đức, 1 ở Hà Lan, 1 ở Phần Lan, 1 ở Ý và 1 ở Pháp. Một cơ sở nữa ở Pháp đã được mở rộng, trong khi một cảng LNG bị đóng cửa ở Tây Ban Nha đã được mở cửa trở lại.

Lập luận về việc công suất LNG đang được xây dựng quá mức dựa trên kỳ vọng rằng tất cả nhu cầu khí đốt tự nhiên sẽ sớm giảm. Lý do nó đi xuống là do lượng tiêu thụ giảm - ít nhất là trong trường hợp của châu Âu. Bài báo của Energy Monitor cho thấy nhu cầu khí đốt giảm 20% vào năm 2022, vượt quá mục tiêu giảm tiêu thụ khí đốt 15% trong bối cảnh giá tăng cao.

Xu hướng giảm vẫn tiếp tục, với báo cáo nhu cầu năng lượng hàng quý mới nhất từ Ủy ban Châu Âu cho thấy trong quý 2 năm 2023, mức tiêu thụ khí đốt giảm 8% so với cùng kỳ năm ngoái.

Nhập khẩu khí đốt của EU giảm 8% trong quý 2 năm 2023 (Nguồn: EC)

Không có gì đáng ngạc nhiên, chính mức giá cao đã khiến tiêu thụ sụt giảm, nhanh hơn bất kỳ chính sách cắt giảm nào của chính phủ. Mùa đông ôn hòa năm 2022-2023 cũng giúp ích rất nhiều, nhưng ngay cả trong mùa đông đó, một đợt lạnh giá vào tháng 11 đã khiến người Đức phải tăng máy điều nhiệt và làm dấy lên lo lắng cho những người theo dõi mức dự trữ khí đốt với mức sử dụng cao.

Báo cáo cũng trích dẫn dự đoán của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) rằng nhu cầu khí đốt đạt đỉnh điểm - cũng như nhu cầu dầu và than lên mức cao nhất - sẽ đến với chúng ta chỉ trong vài năm ngắn ngủi. Với sự chính xác thấp của IEA trong các dự báo như vậy, tốt nhất có thể nên coi nhẹ dự báo đó.

IEA dự báo nhu cầu khí đốt sẽ đạt đỉnh năm 2030 (Nguồn: Natural Gas Intelligence)

Rốt cuộc, hai năm trước, IEA cho biết thế giới không cần thêm bất kỳ khoản đầu tư nào vào khai thác dầu khí mới, chỉ để vài tháng sau phải kêu gọi đầu tư thêm vào hoạt động này.

Tại Mỹ, các công ty đang xây dựng năng lực cung cấp LNG mới vì có nhu cầu về LNG. Thật khó để nghĩ ra một minh họa đơn giản và phù hợp hơn về cách thức hoạt động của thị trường tự do. Có nhu cầu về một mặt hàng năng lượng. Nếu có nhu cầu, nói như cựu CEO của Shell, ông Ben van Beurden, thì sẽ có cung.

Công suất nhập khẩu LNG theo tiểu vùng (Nguồn: Global Energy Monitor)

Trung Quốc năm ngoái đã trở thành nước nhập khẩu LNG lớn nhất thế giới, ngay cả khi nhập khẩu khí đốt qua đường ống từ Nga tăng lên mức kỷ lục và sản lượng trong nước cũng tăng. Trên thực tế, Trung Quốc đã nhập khẩu nhiều LNG đến mức một số người bắt đầu lo ngại điều đó sẽ làm tăng giá giao ngay tại thị trường châu Âu - bất chấp những báo cáo vui vẻ về nhu cầu khí đốt thấp hơn.

Theo tổ chức phi lợi nhuận Global Energy Monitor, các dự án LNG đang được phát triển đạt tổng công suất xuất khẩu mới là 917 triệu tấn mỗi năm và công suất nhập khẩu mới là 705 triệu tấn mỗi năm trong năm 2023. Con số này thể hiện mức tăng lần lượt là 18% và 4% so với cùng kỳ năm ngoái và ước tính khoản đầu tư là 1 nghìn tỷ USD.

Top 10 quốc gia với kế hoạch phát triển công xuất xuất khẩu LNG lớn nhất thế giới (Nguồn: Global Energy Monitor)

Thực tế về nhu cầu khí đốt là nó rất dễ giảm khi bạn không cần. Nước Đức vào mùa đông năm 2022 là một ví dụ điển hình. Mọi người được khuyên nên tiết kiệm năng lượng, tắm trong thời gian ngắn hơn và vặn nhỏ máy điều nhiệt. Mọi người đã làm những gì họ được bảo; thứ nhất, vì hóa đơn khí đốt của họ trở nên quá đắt; và thứ hai, vì dù sao trời cũng không quá lạnh.

Sau đó trời trở lạnh. Và chính những người đó đã tăng máy điều nhiệt lên vì sưởi ấm vào mùa đông không phải là điều xa xỉ. Đó là một việc cần thiết.

Chính vì thực tế cuộc sống đơn giản này mà nhu cầu khí đốt đạt đỉnh có lẽ sẽ không xuất hiện - trừ khi các chính phủ can thiệp để buộc giảm nhu cầu bằng cách yêu cầu giảm mức tiêu thụ. Phần khó khăn của một hành động như vậy là tìm ra một giải pháp thay thế tương đương cho khí đốt để tránh sự bất mãn của đông đảo người dân.

Ảnh minh họa (Nguồn: Wood Mackenzie)

Nhu cầu khí đốt kéo dài trước sự phát triển mạnh mẽ của năng lượng gió và mặt trời là bằng chứng đủ cho thấy một giải pháp thay thế như vậy vẫn chưa được phát minh hoặc khám phá.

Trong khi đó, nếu thị trường tự do được để yên, sẽ có thêm rất nhiều công suất LNG được đưa vào sử dụng trong thập kỷ tới, hầu hết là từ Mỹ và cả ở Qatar, quốc gia đang nỗ lực tăng gấp đôi công suất xuất khẩu vào năm 2027, và Nga cũng vậy. Công suất LNG mới này tiêu tốn hàng chục tỷ USD để phát triển. Chắc chắn rất nhiều công ty, bao gồm cả những công ty kinh doanh hàng hóa lớn nhất thế giới, đều không thể sai về triển vọng dài hạn của nhu cầu khí đốt.

Đỗ Khánh

Tổng hợp