Pakistan mua dầu của Nga: Tiến thoái lưỡng nan

Pakistan hưởng lợi từ dầu thô của Nga trong mọi kịch bản

Pakistan hợp tác với Aramco trong dự án nhà máy lọc dầu 10 tỷ USD

Ảnh minh họa

Quốc gia Nam Á đầu năm nay đã đạt được thỏa thuận nhập khẩu dầu thô giảm giá từ Nga khi nước này cố gắng tăng cường nguồn cung cấp năng lượng trong khi tránh sử dụng nguồn dự trữ ngoại tệ ít ỏi. Trong đợt chạy thử, Pakistan đã nhập khẩu khoảng 740.000 thùng dầu trong hai chuyến hàng vào tháng 6, với kế hoạch tăng lượng mua lên 100.000 thùng/ngày - tương đương 2/3 lượng dầu nhập khẩu của nước này.

Đầu tuần này, các phương tiện truyền thông địa phương đưa tin rằng Pakistan đã đình chỉ nhập khẩu dầu thô của Nga vì các lô hàng ban đầu tỏ ra không khả thi về mặt tài chính. Điều này đã khiến Pakistan Refinery Ltd (PRL), nhà máy lọc dầu thuộc sở hữu của chính phủ, lên tiếng chối bỏ tin tức này.

"Dầu thô của Nga đã được xử lý thành công và thỏa thuận giao ngay là khả thi về mặt kỹ thuật và thương mại", PRL cho biết trong một tuyên bố.

Tuy nhiên, hai quan chức chính phủ giấu tên nói với Nikkei Asia rằng giai đoạn thử nghiệm cho thấy các vấn đề về tính khả thi do mức giảm giá, chi phí vận chuyển cao hơn và thực tế là loại dầu thô này tạo ra nhiều dầu đốt lò hơn nhiên liệu máy bay và dầu diesel - không phù hợp với nhu cầu của Pakistan.

Pakistan muốn giảm giá thêm 5-10%

Các vấn đề về chi phí và lọc dầu đã được dự đoán ngay cả trước khi việc nhập khẩu bắt đầu, nhưng các chuyên gia tin rằng Pakistan vẫn thực hiện do nhu cầu năng lượng cấp bách.

Ông Taimur Fahad Khan, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Quan điểm Chiến lược tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Islamabad (ISSI) cho biết: “Với vấn đề mất an ninh năng lượng nghiêm trọng của mình, Pakistan muốn tiếp tục nhập khẩu dầu của Nga như một nguồn thay thế khả thi”.

Nhưng ông cũng giải thích tình trạng tiến thoái lưỡng nan hiện tại khi sản phẩm chủ yếu là dầu đốt lò, điều làm giảm lợi ích kinh tế đối với Pakistan.

Ông nói: “Theo thỏa thuận hiện tại, Pakistan không thể tăng khối lượng nhập khẩu dầu của Nga vì nó sẽ làm phát sinh vấn đề (tốn kém) về xử lý các phụ phẩm không mong muốn”.

Ngoài ra, dầu của Nga được gửi trong các siêu tàu chở dầu trước tiên phải được dỡ xuống ở Oman và sau đó được vận chuyển đến Karachi trên các tàu nhỏ hơn, vì những tàu lớn như vậy không thể cập cảng Pakistan. Mặc dù các chi tiết về giá cả cụ thể trong thỏa thuận của Pakistan với Nga chưa được tiết lộ, ông Khan nói rằng "những bên trung gian trong chuỗi cung ứng vận tải đang kiếm được một gia tài, khiến giá dầu cuối cùng của Nga khi đến tay Pakistan chỉ ít hơn một vài USD so với dầu từ Ả Rập".

Ông cho biết việc nhập khẩu dầu của Nga sẽ chỉ hiệu quả nếu Pakistan được giảm giá mạnh hơn.

"Nga vẫn chưa đưa ra mức giảm giá thỏa thuận phù hợp trong trường hợp có thỏa thuận dài hạn với Pakistan", ông nói thêm.

Ông Aftab Zafar, một cố vấn dầu mỏ ở Islamabad, cũng đưa ra đánh giá tương tự. Ông nói: “Pakistan không được giảm giá nhiều khi nhập khẩu dầu của Nga như Trung Quốc hay Ấn Độ”.

Ông cho rằng Pakistan muốn giá giảm thêm 5 -10% nữa.

Tuy nhiên, Zafar đề nghị Pakistan sẽ không đình chỉ nhập khẩu ngay lập tức. Ông nói: “Pakistan có thể tiến hành thêm hai chuyến hàng thử nghiệm nữa và đưa ra quyết định cuối cùng về tương lai của việc nhập khẩu dầu vào giữa năm 2024”.

Kế hoạch dài hạn

Pakistan dường như đang có kế hoạch dài hạn dầu thô từ Nga, quốc gia đang tìm kiếm thị trường mới kể từ khi rạn nứt với phương Tây sau cuộc xung đột tại Ukraine.

Quốc gia này gần đây đã ký một biên bản ghi nhớ với Saudi Aramco để xây dựng một nhà máy lọc dầu trị giá 10 tỷ USD ở Gwadar, một thành phố cảng được coi là trung tâm của các dự án Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường của Trung Quốc tại nước này. Người ta hiểu rằng một khi được xây dựng, nhà máy lọc dầu này sẽ được sử dụng để tinh chế dầu thô của Nga.

Các quan chức chính phủ nói với Nikkei rằng mọi việc vẫn có thể diễn ra theo cách đó. Họ cho biết nhà máy lọc dầu Gwadar sẽ mất nhiều năm để xây dựng.

"Vào thời điểm đó, Pakistan hy vọng sẽ tìm cách nhập khẩu dầu thô của Nga với mức chiết khấu cao hơn, đồng thời giải quyết các vấn đề về vận chuyển và kỹ thuật", một quan chức cho biết.

Hiện tại, ngay cả khi Islamabad ngừng nhập khẩu dầu Nga, các chuyên gia cho rằng điều đó không có khả năng gây tổn hại nghiêm trọng đến mối quan hệ với Moscow.

Đỗ Khánh

Nikkei Asia