Giao dịch dầu mỏ giữa Iran và Trung Quốc bị đình trệ khi Tehran yêu cầu giá cao hơn

Mỹ: Nỗ lực mua lại dầu để lấp đầy SPR còn nan giải

Nga trở thành nhà cung cấp năng lượng chính của Thổ Nhĩ Kỳ năm 2023

Ảnh minh họa

Việc cắt giảm dầu của Iran, chiếm khoảng 10% lượng dầu thô nhập khẩu của Trung Quốc, đạt kỷ lục trong tháng 10/2023, có thể hỗ trợ giá toàn cầu và giảm lợi nhuận tại các nhà máy lọc dầu Trung Quốc.

Động thái đột ngột này, mà một giám đốc điều hành trong ngành gọi là "thiếu hụt", cũng có thể cho thấy sự phản tác dụng của việc Mỹ từ bỏ lệnh trừng phạt đối với dầu của Venezuela vào tháng 10 năm ngoái, khiến các chuyến hàng từ nhà khai thác Nam Mỹ này chuyển sang Mỹ và Ấn Độ, làm tăng giá dầu cho Trung Quốc khi các chuyến hàng bị suy giảm.

Công ty Dầu mỏ Quốc gia Iran, Bộ Thương mại Trung Quốc và Bộ Tài chính Mỹ đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận của Reuters.

Đầu tháng trước, các công ty dầu Iran thông báo với khách hàng Trung Quốc rằng họ sẽ thu hẹp mức chiết khấu dầu giao hàng tháng 12 và tháng 1 đối với dầu thô nhẹ của Iran xuống 5 - 6 USD/thùng, thấp hơn so với dầu Brent, 5 thương nhân quen thuộc với các giao dịch này nói với Reuters.

Các thương nhân cho biết những giao dịch này đã được thực hiện vào tháng 11 với mức chiết khấu khoảng 10 USD/thùng.

Một giám đốc thương mại có trụ sở tại Trung Quốc cho biết: “Đây được coi là một sự thiếu hụt trên diện rộng và yêu cầu tăng giá dường như đến từ trụ sở chính ở Tehran, vì họ cũng đang giữ lại nguồn cung cho các bên trung gian”.

Giám đốc điều hành của một công ty trung gian Trung Quốc mua hàng trực tiếp từ Iran cho biết nhà khai thác OPEC này đang "giữ lại một số lô hàng", dẫn đến "bế tắc" giữa người mua Trung Quốc và nhà cung cấp Iran.

“Không rõ mọi chuyện sẽ kết thúc như thế nào”, giám đốc điều hành này nói. “Chúng ta hãy chờ xem liệu các nhà máy lọc dầu có sẵn sàng chấp nhận mức giá mới hay không”.

Trung Quốc đã tiết kiệm hàng tỷ USD khi mua dầu được giảm giá sâu từ các nhà khai thác bị trừng phạt là Iran, Venezuela và gần đây hơn là Nga - những quốc gia cung cấp gần 30% lượng dầu thô nhập khẩu của Trung Quốc.

Những nhà máy “ấm trà” bị giảm lợi nhuận

Một kho dầu ở cảng Chu Hải, Trung Quốc (Ảnh: Reuters)

Không rõ mức độ cắt giảm của Iran đối với Trung Quốc là bao nhiêu. Nhưng ít nhất một người mua đã chấp nhận mức giá cao hơn: một nhà máy lọc dầu có trụ sở tại Sơn Đông đã mua một lô hàng vào cuối tháng trước với mức chiết khấu từ 5,50 - 6,50 USD/thùng trên cơ sở giao hàng tận nơi, hai thương nhân cho biết.

Các nhà giao dịch cho biết mức giảm giá có thể thu hẹp hơn nữa vì mức giá chào mua mới nhất được đưa ra là 4,50 USD/thùng. Các thương nhân cho biết mức giảm giá trung bình năm ngoái đối với dầu nhẹ của Iran, loại dầu quan trọng mà Trung Quốc mua, là khoảng 13 USD/thùng.

Một khách hàng ở Sơn Đông cho biết: “Người mua vẫn đang loay hoay tìm giải pháp vì giá mới quá cao”. “Nhưng vì họ có nhiều lựa chọn hạn chế và phía Iran rất cứng rắn nên khả năng đàm phán về giá rất khó khăn và không có lợi cho người mua Trung Quốc”.

Các nhà máy lọc dầu độc lập nhỏ hơn của Trung Quốc, được gọi là “ấm trà” đã trở thành khách hàng hàng đầu của Tehran, kể từ lần đầu tiên mua dầu của Iran vào cuối năm 2019. Họ đã thay thế các nhà máy lọc dầu của nhà nước đã ngừng giao dịch với Iran, do lo ngại về việc vi phạm các lệnh trừng phạt của Mỹ.

Các nguồn tin thương mại cho biết, “ấm trà” nhận khoảng 90% tổng lượng dầu xuất khẩu của Iran, thường có nguồn gốc từ Malaysia hoặc Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.

Trong bối cảnh tranh cãi về giá cả, tổng xuất khẩu của Iran và nhập khẩu của Trung Quốc từ Iran đã giảm.

Trung Quốc đã nhập khẩu khoảng 1,18 triệu thùng dầu mỗi ngày từ Iran trong tháng trước, giảm từ 1,22 triệu thùng/ngày trong tháng 11, và giảm 23% so với kỷ lục 1,53 triệu thùng/ngày của tháng 10, theo công ty theo dõi tàu chở dầu Vortexa Analytics.

Điều đó cho thấy nhập khẩu của Trung Quốc chiếm phần lớn xuất khẩu dầu thô bằng đường biển toàn cầu của Iran. Một công ty theo dõi khác, Kpler, ước tính nhập khẩu dầu từ Iran của Trung Quốc ở mức 1,23 triệu thùng/ngày trong tháng 12, giảm từ 1,52 triệu thùng/ngày trong tháng 11. Kpler cho biết, các kho chứa nổi ngoài khơi Iran và các vùng biển lân cận đã tăng khoảng 2 triệu thùng lên 15,5 triệu thùng trong tuần qua.

Một giám đốc giao dịch tại một nhà máy lọc dầu độc lập cho biết: “Iran muốn đuổi kịp giá với ESPO (của Nga). Nhưng họ không hoàn toàn nhận ra mức độ trừng phạt đối với dầu của Iran khác với mức độ trừng phạt dầu của Nga”.

Washington đã trừng phạt hơn 180 người và tổ chức liên quan đến lĩnh vực dầu khí và hóa dầu của Iran kể từ năm 2021, xác định 40 tàu là tài sản bị phong tỏa của các thực thể bị trừng phạt.

Những hạn chế chính đối với dầu của Nga là mức trần giá 60 USD/thùng do Mỹ và các đồng minh áp đặt vào tháng 12/2022, nhằm trừng phạt Moscow về cuộc xung đột ở Ukraine. Khách hàng lớn Ấn Độ phần lớn đã trả trên 60 USD/thùng cho dầu của Nga, đạt 85,42 USD/thùng trong tháng 11, mức cao nhất kể từ khi các cường quốc công nghiệp Nhóm G7 áp đặt mức trần.

Yến Anh

Reuters