EU có thể phải ôm hận với kế hoạch chuyển đổi năng lượng khổng lồ

Giám đốc điều hành Saudi Aramco: Chiến lược chuyển đổi năng lượng hiện nay là một thất bại!

Quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo của thế giới đang gặp trở ngại gì?

Ảnh minh họa (Nguồn: European Commission)

Giờ đây, sự phô trương và lấp lánh đã là ký ức xa vời khi EU đang vật lộn với việc tìm cách thực hiện quá trình chuyển đổi mà họ đã viết ra cho chính mình. Sự Im lặng về chi phí thực sự của quá trình chuyển đổi cũng không giúp được gì

Không phải là EU không thừa nhận quá trình chuyển đổi sẽ tốn kém. Hội đồng Châu Âu gọi khoản đầu tư cần thiết là “rất lớn”. Họ cũng nói rằng EU đã dành khoảng 580 tỷ euro, tương đương gần 630 tỷ USD, cho kế hoạch phát thải ròng bằng 0 trong giai đoạn 2021-2027. Chỉ có điều nó sẽ tốn nhiều hơn thế - và EU không có số tiền lớn như vậy, điều mà bây giờ mới được tiết lộ.

Ảnh minh họa (Nguồn: EPC)

Đây có lẽ là thời điểm tồi tệ nhất để những chi phí thực sự của quá trình chuyển đổi được phơi bày - ngay khi người châu Âu bắt đầu cảm thấy khó khăn về những chi phí bổ sung mà quá trình chuyển đổi này đang đè lên ngân sách hộ gia đình. Cùng với đó, cuộc bầu cử Nghị viện Châu Âu cũng sắp diễn ra.

Năm ngoái, Ủy ban Châu Âu ước tính chi phí của quá trình chuyển đổi năng lượng lên tới hơn 700 tỷ euro, hay hơn 758 tỷ USD, trong các khoản đầu tư bổ sung hàng năm từ nay đến năm 2050. Con số 700 tỷ euro cho quá trình chuyển đổi—và thay thế hydrocarbon của Nga— mỗi năm là rất nhiều tiền. Và một phần lớn trong số đó sẽ đến từ túi tiền của các công dân châu Âu. Đây là một tình trạng nguy hiểm.

Ảnh minh họa (Nguồn: Bloomberg)

Trong một chuyên mục vào tháng 7 năm 2023 cho Reuters, ông Pierre Briançon, người viết chuyên mục Breaking Views của Reuters, đã viết về các chính phủ châu Âu rằng “Nếu họ không thành thật trước dư luận và giải thích cách chia sẻ những chi phí này, họ có thể phải đối mặt với các cuộc biểu tình theo chủ nghĩa dân túy và sẽ làm tổn hại đến các mục tiêu cuối cùng của họ”.

Những lời này đã được chứng minh là mang tính tiên tri, khi các đảng cánh hữu ngày càng được ưa chuộng trên khắp châu Âu vài tháng trước cuộc bầu cử Nghị viện châu Âu vào tháng 6. Trong khi đó, do chi phí của việc chuyển đổi khỏi sử dụng hydrocarbon tiếp tục gia tăng dưới hình thức lạm phát trực tiếp và hoạt động công nghiệp giảm sút, EU đang tụt hậu so với các mục tiêu của chính mình. Có lẽ vì họ quá tham vọng.

Ảnh minh họa

Kế hoạch mà các nhà lãnh đạo hiện tại của khối đã thông qua là giảm lượng khí thải 55% vào năm 2030 so với mức cơ bản năm 1990. Với tình hình hiện tại, họ sẽ chỉ đạt được mức giảm 51% vào năm đó và theo một số người, đây là một vấn đề vì mỗi điểm phần trăm đều quan trọng. Mức giảm khá lớn này cũng kéo theo rất nhiều chi phí. Và việc đặt cược vào tỷ lệ 55% này có thể sẽ khiến cử tri xa lánh hơn nữa.

Có vẻ như các nhà lãnh đạo EU cuối cùng đã bắt đầu chú ý, có thể là từ sau các cuộc biểu tình lan rộng của nông dân đối với Thỏa thuận Xanh khi thỏa thuận này đòi hỏi chuyển số tiền trước đây được sử dụng để trợ cấp cho nông nghiệp sang các nỗ lực chuyển đổi. Điều đó và hàng núi quy định đang đè nặng lên người nông dân là quá nhiều, và họ đã nổi dậy.

Nông dân biểu tình gần Cổng thành Brandenburg ở Berlin (Nguồn: Bloomberg)

Kết quả là các nhà lãnh đạo ở Brussels và các đồng nghiệp của họ từ các chính phủ quốc gia đã phải nhượng bộ. Và họ có thể phải kiếm thêm tiền vì nông dân không phải là nhóm duy nhất bất bình trước tất cả những thay đổi khó chấp nhận mà quá trình chuyển đổi xanh sẽ mang lại cho cuộc sống của người dân. Điều này đặc biệt đúng khi xét đến sự khác biệt giữa những gì đã hứa và những gì đã được giao.

Hầu hết những gì được hứa hẹn là năng lượng tái tạo giá rẻ. Nó có thể rẻ và có thể tái tạo vào một thời điểm nào đó trong tương lai, nhưng không phải bây giờ. Ngược lại, sự tương đồng giữa các quốc gia có công suất điện gió và mặt trời lớn nhất với các quốc gia có hóa đơn tiền điện cao nhất là khá đáng chú ý. Một điều khác đã được hứa hẹn là một môi trường kinh doanh thịnh vượng, nhưng điều này vẫn chưa thành hiện thực.

Ảnh minh họa

Theo một bài báo gần đây của Bloomberg, chính vế sau dường như đã khiến những người ở Brussels phải suy nghĩ lại về mục tiêu giảm phát thải. Sự bất bình của cử tri trước chi phí năng lượng cao và lạm phát tổng thể đã khiến những người ra quyết định và lập kế hoạch chú ý đến các câu hỏi như thúc đẩy khả năng cạnh tranh của Liên minh Châu Âu trước sự cạnh tranh gay gắt từ Mỹ và Trung Quốc.

Xét đến vị thế của Trung Quốc về mặt phát triển công nghệ chuyển đổi, vốn là vị trí dẫn đầu toàn cầu, và với hàng tỷ USD mà chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cam kết cho các nhà đầu tư sẵn sàng kinh doanh ở Mỹ, EU đã chậm chân. Nhóm này thậm chí còn mất hoạt động kinh doanh vào tay Mỹ vì hàng tỷ USD đó, và đó là bởi vì họ chủ yếu đưa ra sự thắt chặt về mặt pháp lý thay vì hàng tỷ USD ưu đãi.

Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại Hội nghị COP27 (Nguồn: AFP)

Đây không phải là một vị trí dễ dàng để thoát ra và sự lãnh đạo của EU sắp hết thời gian. Tuy nhiên, vấn đề là sự lãnh đạo này đã tự đặt mình vào vị trí đó khi tập trung vào tất cả những điều sai trái cùng một lúc và bỏ qua tất cả những yếu tố quan trọng cần được chú ý. Giờ đây, nỗ lực chuyển đổi đang gặp nguy hiểm và hậu quả sẽ ngày càng lan rộng.

Simoe Tagliapietra, nhà nghiên cứu cấp cao tại tổ chức tư vấn năng lượng Bruegel, nói với Bloomberg: “Nếu chúng tôi không thành công tại sân nhà, nếu chúng tôi gửi thông điệp rằng Thỏa thuận Xanh gây ra biến động xã hội, thì nó sẽ trở thành tấm gương cho các quốc gia khác không noi theo”.

Đỗ Khánh

Oil Price