Nhập khẩu dầu Nga: Ấn Độ đã đến giới hạn?

Ấn Độ mua dầu của Nga với số lượng kỷ lục

Tin Thị trường: Rosneft ký được hợp đồng cung cấp dầu khổng lồ cho Ấn Độ

Ảnh minh họa

Về mặt tuyệt đối, nhập khẩu dầu Nga của Ấn độ trong tháng 5 vẫn ở mức cao. Đành rằng, Trung Quốc cũng đã mua một lượng dầu thô kỷ lục của Nga trong năm qua, nhưng ngay cả Ấn Độ, một đối tác chiến lược của Mỹ, cũng tham gia để hỗ trợ nền kinh tế Nga.

Câu hỏi hiện nay là liệu cuộc mua sắm đó có thể tiếp tục hay không. Mặc dù mức giảm giá cho các nhà nhập khẩu Ấn Độ đã thu hẹp trong khi áp lực tài chính đối với Điện Kremlin lại gia tăng, với nhu cầu ngân sách cấp bách hơn bao giờ hết để dập tắt các mối đe dọa trong nước đối với chính phủ của Tổng thống Vladimir Putin.

Sự thay đổi cho đến nay phù hợp với Điện Kremlin, tìm kiếm thị trường mới khi các nước phương Tây và các đối tác kinh doanh dầu mỏ lâu đời rút lui. Nó cũng hiệu quả đối với Ấn Độ, với mong muốn mua được nhiên liệu rẻ hơn để kiểm soát lạm phát. Vào tháng 4, chi phí trung bình của dầu thô Nga giao cho các bờ biển Ấn Độ là 68,21 USD/thùng - trong khi dầu của Saudi đứng ở mức 86,96 USD/thùng.

Ông Jamal Qureshi, Giám đốc điều hành Chiến lược và Phân tích tại Petro-Logistics cho biết: “Các nhà máy lọc dầu của Ấn Độ đã đạt được những thành tựu rất cao, vượt xa những gì chúng tôi mong đợi. Họ đã nhanh chóng thay thế các loại dầu tương tự với Ural, điều mà chúng tôi dự báo, nhưng họ cũng đã loại bỏ các loại dầu khác khỏi danh mục nhập khẩu”.

Tuy nhiên, hai nhà máy lọc dầu gần bờ biển phía đông nam của thành phố Mumbai cho thấy rằng sự gia tăng nhập khẩu này sẽ dần hạ nhiệt.

Đầu tiên là về cơ sở hạ tầng. Mặc dù các phân tích phần lớn chỉ ra rằng dầu Urals của Nga là nguyên liệu tối ưu của các nhà máy lọc dầu, nhưng cả hai nhà máy này đều không được thiết kế để sử dụng loại dầu này. Nhà máy của Bharat Petroleum Corp Ltd, hay BPCL, được xây dựng để xử lý dầu thô nội địa của Ấn Độ với ít lưu huỳnh hơn dầu của Nga.

Nhập khẩu nhiều dầu của Nga hơn có nghĩa là các nhà máy phải sản xuất nhiều dầu nhiên liệu hơn, một loại dầu thường được bán với giá chiết khấu. Hoặc chúng cũng có thể được tái chế một cách tốn kém - điều mà các giám đốc điều hành được Bloomberg phỏng vấn cho biết họ không muốn thực hiện.

Ông Rajiv Agarwal, Giám đốc kỹ thuật tại Engineers India Ltd., một công ty nhà nước hoạt động trong lĩnh vực tư vấn, cho biết: “Các nhà máy lọc dầu ở giai đoạn này muốn bất kỳ thay đổi nào về cấu tạo.”

Ví dụ, nhà máy lọc dầu BPCL ở Mumbai không có lò luyện cốc - bộ phận cho phép xử lý dầu thô nặng hơn, chứa nhiều lưu huỳnh như của Nga - vì vậy nên dầu thô của Nga chỉ chiếm khoảng 1/10 lượng dầu thô được xử lý tại nhà máy, theo một vị lãnh đạo giấu tên. Con số này thấp hơn so với một số nhà máy mới với tỷ lệ lên tới 40%.

Ông R. Ramachandran, cựu Giám đốc Nhà máy lọc dầu tại BPCL cho biết: “Trước đây, Urals chưa bao giờ là loại dầu thô được ưa chuộng. Nếu giá ở mức phù hợp và các nhà máy lọc dầu được yêu cầu lựa chọn Ural là loại dầu chính, thì cần phải đầu tư thêm vào các nhà máy trong khoảng ba đến bốn năm.”

Bằng cách pha trộn các loại dầu khác nhau trong bể chứa, một phần nguồn cung dầu thô của Nga có thể được thay đổi để phù hợp hơn đối với các nhà máy đang gặp khó khăn trong việc tiêu thụ loại dầu này. Điều này có thể tăng công suất xử lý dầu thêm từ 200.000 đến 400.000 thùng mỗi ngày, theo ước tính của một số lãnh đạo doanh nghiệp.

Trong khi đó, không giống như một số khách hàng khác của Nga như Trung Quốc, Ấn Độ đang thiếu tương đối nhiều bể chứa thương mại để pha trộn.

Ngoài ra, một số quan chức tại các nhà máy lọc dầu cho biết họ lo sợ một sự thay đổi dài hạn - trái ngược với việc mua nếu có cơ hội – khi nó sẽ làm tổn hại đến mối quan hệ với các đối tác hiện tại, đặc biệt là các nhà cung cấp từ Trung Đông.

Cho đến nay, người mua tập trung vào mua hàng giao ngay của Nga, một thỏa thuận có hiệu quả khi nguồn cung đang dồi dào. Gần đây hơn, các nhà máy lọc dầu của Ấn Độ cũng đã đàm phán để đảm bảo dòng chảy ổn định hơn từ Nga - nhưng các cuộc thảo luận diễn ra một cách chậm chạp.

Một sự gia tăng hơn nữa trong việc nhập khẩu sẽ đòi hỏi chính phủ phải tăng cường trợ giúp các nhà máy lọc dầu.

“Trong tương lai, câu hỏi đặt ra là liệu các nhà máy lọc dầu thuộc sở hữu nhà nước có thể bị thuyết phục để mua nhiều thùng dầu của Nga hơn so với hiện tại hay không,” ông Qureshi nói thêm.

Tất nhiên, đằng sau tất cả là yếu tố chính trị đứng sau các giao dịch tiếp theo.

Trong khi Nga có ít đòn bẩy kinh tế hơn so với trước đây, hai nước có mối quan hệ thân thiết từ nhiều thập kỷ trước, bắt nguồn sâu xa từ vấn đề an ninh. Moscow là nhà cung cấp vũ khí lớn nhất của Ấn Độ.

Trong khi đó, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi vừa được đón tiếp tại Washington vào tuần trước. Ở đó, mối quan tâm của Nhà Trắng chỉ đơn giản là những chuyến hàng Ấn Độ mua với giá rẻ đã làm giảm doanh thu cho Điện Kremlin trong khi vẫn giữ dòng chảy dầu tiếp tục di chuyển.

Đỗ Khánh

The Times of India