Nga vô tình rơi vào thế yếu vì Power of Siberia-2

Equinor tiếp sức giúp Đức thoát phụ thuộc vào khí đốt Nga

Nhà khai thác dầu khí lớn nhất châu Á đạt mức lợi nhuận kỷ lục trong quý 3

Đường ống dẫn khí tại trạm máy nén Atamanskaya, thuộc dự án Power of Siberia-1 của Gazprom

Nga đã đàm phán trong nhiều năm về việc xây dựng Power of Siberia-2 để vận chuyển 50 tỷ m3 khí đốt tự nhiên mỗi năm, từ khu vực Yamal ở miền bắc nước Nga đến Trung Quốc qua Mông Cổ - gần bằng đường ống Nord Stream 1 dưới biển Baltic, bị hư hại do vụ nổ vào năm ngoái.

Kế hoạch này trở nên cấp bách khi Moscow đặt mục tiêu tăng gấp đôi xuất khẩu khí đốt sang Trung Quốc, để bù đắp cho sự sụt giảm xuất khẩu sang châu Âu sau cuộc xung đột ở Ukraine. Nhưng thỏa thuận về các vấn đề chính bao gồm giá cả vẫn còn mập mờ.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nói với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Bắc Kinh trong tháng này rằng ông hy vọng đường ống dẫn khí đốt Trung Quốc - Mông Cổ - Nga sẽ đạt được tiến bộ đáng kể càng sớm càng tốt, tuy nhiên giữa hai nước vẫn chưa có thỏa thuận chính thức nào.

Hiện tại, Nga xuất khẩu khí đốt sang Trung Quốc thông qua đường ống Power of Siberia-1. Đường ống này bắt đầu hoạt động vào năm 2019 và chạy qua phía đông Siberia đến tỉnh Hắc Long Giang, phía đông bắc Trung Quốc.

Các chuyên gia cho rằng vì Trung Quốc dự kiến ​​sẽ không cần thêm nguồn cung cấp khí đốt cho đến sau năm 2030, nên Bắc Kinh có thể sẽ mặc cả nhiều về giá cho đường ống thứ hai đi qua Siberia.

Moscow chưa cho biết chi phí cho 2.600 km (1.616 dặm) của Power of Siberia-2 là bao nhiêu, hay nó sẽ được tài trợ như thế nào. Một số nhà phân tích ước tính chi phí lên tới 13,6 tỷ USD.

Một nguồn tin trong ngành quen thuộc với các cuộc đàm phán cho biết: “Có quá nhiều rủi ro, đặc biệt là rủi ro chính trị. Thật quá nguy hiểm khi phụ thuộc vào một người mua duy nhất”.

Nga đặt mục tiêu tăng nguồn cung cấp thông qua Power of Siberia-1 lên 38 tỷ mét khối (bcm) hằng năm vào năm 2025.

Nếu kế hoạch Power of Siberia-2 và một đường ống nối khác từ đảo Sakhalin viễn đông của Nga thành hiện thực, xuất khẩu khí đốt qua đường ống của Nga sang Trung Quốc sẽ tăng lên gần 100 bcm mỗi năm vào năm 2030.

Khối lượng đó bằng khoảng một nửa lượng xuất khẩu hằng năm của Nga sang châu Âu vào thời điểm cao điểm đạt được vào năm 2018, và gần bằng tổng công suất 110 bcm của Nord Stream 1 và 2.

Tuy nhiên, theo một tài liệu của chính phủ, Nga dự kiến ​​giá khí đốt qua đường ống bán cho Trung Quốc sẽ giảm dần trong vài năm tới và thấp hơn nhiều so với giá bán sang châu Âu. Trước cuộc xung đột ở Ukraine, châu Âu chiếm 80% tổng kim ngạch xuất khẩu của Nga.

Bộ Kinh tế Nga chưa trả lời yêu cầu bình luận về tài liệu được công bố vào tháng trước.

Tài liệu cho thấy giá khí đốt qua đường ống của Nga cung cấp cho Thổ Nhĩ Kỳ và châu Âu giảm xuống mức trung bình 501,60 USD/1.000 m3 trong năm nay, và xuống còn 481,70 USD vào năm 2024, từ mức 983,80 USD vào năm 2022.

Đối với Trung Quốc, dự kiến ​​giá sẽ trung bình là 297,30 USD vào năm 2023 và 271,60 USD vào năm 2024.

Phụ thuộc vào một người mua

Vào tháng 3, Nga cho biết công ty khí đốt nhà nước Gazprom, công ty sẽ vận hành Power of Siberia-2, đang hoàn tất các điều khoản hợp đồng với công ty dầu khí hàng đầu của Trung Quốc CNPC.

Gazprom đã bắt đầu nghiên cứu tính khả thi của dự án vào năm 2020, và cho biết họ đặt mục tiêu bắt đầu cung cấp khí đốt vào năm 2030. Họ không trả lời yêu cầu bình luận về chi phí của dự án.

Dmitry Kondratov từ Viện Kinh tế thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, cho biết dự án cũng có thể bị hủy do chi phí tăng thêm liên quan đến việc vận chuyển khí đốt qua Trung Quốc đến người tiêu dùng cuối, khi khí đốt đến Trung Quốc.

Ông viết: “Chi phí vận chuyển phía Trung Quốc... sẽ vào khoảng 270 USD/1.000 mét khối, do đó, nếu phía Nga không giảm giá thì triển vọng xây dựng đường ống dẫn khí này cho đến năm 2030 vẫn khá bi quan”. Ông Kondratov viết: “Thực tế này sẽ yêu cầu CNPC phải tự mình xây dựng tất cả cơ sở hạ tầng vận chuyển khí đốt cần thiết ở Trung Quốc”.

Sergey Vakulenko, thành viên không thường trú tại Tổ chức Hòa bình Quốc tế Carnegie, cho biết dự án có thể "khiến Gazprom lâm vào cảnh thua lỗ vì chi phí vận chuyển".

Ông Vakulenko, người có kinh nghiệm làm việc cho các công ty của Gazprom, viết: “Nó cũng sẽ khiến Gazprom phụ thuộc một cách nguy hiểm vào một người mua - người không chỉ có thể đưa ra các điều khoản của hợp đồng mà còn yêu cầu thay đổi các điều khoản đó trong tương lai”.

Phó Thủ tướng Nga Viktoria Abramchenko được dẫn lời cho biết trong tháng này rằng việc xây dựng đường ống dẫn khí đốt Soyuz Vostok, phần đường ống Power of Siberia-2 của Mông Cổ, có thể bắt đầu vào nửa đầu năm tới.

Vào tháng 2/2022, Bắc Kinh cũng đồng ý mua khí đốt từ đảo Sakhalin của Nga để vận chuyển qua đường ống mới xuyên biển Nhật Bản đến tỉnh Hắc Long Giang của Trung Quốc, đạt sản lượng lên tới 10 bcm/năm vào cuối thập kỷ này.

Nhưng Nga cũng đang cạnh tranh với các đối thủ khác để bán khí đốt cho Trung Quốc, bao gồm Turkmenistan và các nhà cung cấp LNG bằng đường biển từ Mỹ, Qatar và Úc. Điều đó càng củng cố thêm sức mạnh thương lượng của Bắc Kinh.

Yến Anh

Reuters