Israel ngừng khai thác khí đốt, châu Âu lo sốt vó

Xung đột ở Trung Đông làm gia tăng bất ổn tàn phá các thị trường

Chevron tái định tuyến xuất khẩu khí đốt của Israel sang Ai Cập

Ảnh minh họa

Theo các quan chức giấu tên, việc dừng mỏ Tamar ở Biển Địa Trung Hải đã làm giảm lượng nhập khẩu khí đốt của Israel của Ai Cập xuống còn khoảng 650 triệu feet khối mỗi ngày. Quốc gia Bắc Phi này đang xem xét tác động của kế hoạch xuất khẩu LNG của mình, sau khi một lô hàng được chuyển đến châu Âu hôm thứ Sáu.

Israel đã ra lệnh đóng cửa mỏ khí đốt Tamar do Tập đoàn Chevron điều hành với lý do lo ngại về an toàn khi giao tranh giữa lực lượng quân sự của nước này và Hamas ngày càng leo thang. Một quan chức cho biết, chính phủ Israel chưa thông báo cho Ai Cập về bất kỳ quyết định tạm dừng nào đối với mỏ khí đốt Leviathan với quy mô lớn hơn.

Giá khí đốt tự nhiên ở châu Âu đã tăng khoảng gần 20% trong hai ngày qua. Theo dữ liệu theo dõi tàu, một tàu LNG dường như đã trì hoãn việc cập cảng tại nhà máy Idku của Ai Cập, trong khi một tàu khác khởi hành đến châu Âu ngay trước cuộc tấn công của Hamas.

Ai Cập muốn tăng xuất khẩu LNG từ 2025

Tamar và Leviathan là những phát hiện lớn nhất ngoài khơi Israel trong hai thập kỷ qua. Hai mỏ này giúp đáp ứng nhu cầu trong nước và cũng cho phép xuất khẩu sang các nước láng giềng là Jordan và Ai Cập. Hiện chưa rõ thành phần chính xác của hỗn hợp nguồn cung khí đốt cho hai nhà máy xuất khẩu LNG của Ai Cập vì quốc gia Bắc Phi này cũng xuất khẩu khí đốt của riêng mình, bao gồm cả từ mỏ Zohr khổng lồ.

Trong ngắn hạn, việc đóng cửa mỏ Tamar – cách Haifa khoảng 50 dặm (80 km) về phía Tây – đe dọa kế hoạch trở thành nhà cung cấp lớn trong khu vực của Israel. Theo nhà phân tích khí đốt của IEA Gergely Molnar, Tamar chiếm gần một nửa sản lượng khí đốt của Israel vào năm ngoái. Vào tháng 8, Israel cho biết họ sẽ xuất khẩu thêm khí đốt từ dự án này sang Ai Cập trong bối cảnh tăng cường quan hệ với nước láng giềng.

Đối với Chevron, công ty này có được mỏ khí đốt thông qua việc tiếp quản Noble Energy vào năm 2020. Công ty coi vị trí gần châu Âu là một lợi thế chính. Điều đó đã được nhấn mạnh bởi cuộc xung đột Ukraine của Moscow vào năm ngoái, việc đã dẫn đến sự chuyển hướng của Châu Âu từ sử dụng khí đốt từ đường ống của Nga sang LNG.

Israel đang nỗ lực mở rộng dự án Tamar cũng như tìm kiếm các cơ hội tiếp theo tại Leviathan, nơi có thể bao gồm một nhà máy xuất khẩu LNG nổi. Một đường ống từ khu vực Đông Địa Trung Hải tới châu Âu cũng đã được xem xét nhưng cuối cùng được cho là không khả thi về mặt kinh tế. Liên minh châu Âu đã tham gia vào các kế hoạch đưa thêm nhiên liệu vào bờ biển của mình từ khu vực giàu khí đốt, bao gồm Israel, Ai Cập, và cả Síp.

Khai thác khí đốt tại Israel

Mỏ Karish gần biên giới trên biển với Lebanon cũng được thúc đẩy vào năm ngoái sau khi một thỏa thuận lịch sử do Mỹ làm trung gian được ký kết nhằm chấm dứt tranh chấp ở vùng biển này. Sản phẩm từ mỏ Karish do Energean Plc điều hành chỉ dành riêng cho thị trường nội địa.

Theo luật, các nhà khai thác ở Israel trước tiên phải đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước trước khi xuất khẩu bất kỳ loại dầu hoặc khí đốt nào.

Biên giới trên biển

Theo ông Leo Kabouche, nhà phân tích tại Energy Aspects Ltd, nếu Leviathan tiếp tục hoạt động ở mức bình thường và sản lượng tăng mạnh tại mỏ Karish, khí đốt của Israel sẽ tiếp tục chảy sang Ai Cập. Ông nói thêm rằng điều quan trọng là chưa thể xác định thời gian ngừng hoạt động. Khí đốt của Israel rất quan trọng đối với nguồn cung cấp khí đốt ở Ai Cập do sản xuất trong nước ở đó sụt giảm.

Bộ trưởng dầu mỏ Ai Cập tuần trước cho biết nước này sẽ tiếp tục xuất khẩu LNG trong tháng này, sau thời gian tạm dừng trong mùa hè. Việc ngừng hoạt động tại Tamar có thể dẫn đến lượng hàng xuất đến người mua ở châu Âu thấp hơn, những người đang ngày càng phụ thuộc vào các giải pháp thay thế cho dòng chảy qua đường ống của Nga, đặc biệt là trong mùa đông.

Đỗ Khánh

Bloomberg