Đẩy mạnh hoạt động thanh tra các ngân hàng có "sân sau" là doanh nghiệp bất động sản

Trong Nghị quyết phiên họp Chính phủ tháng 2/2025, ngành ngân hàng được yêu cầu thực hiện nghiêm túc các biện pháp thanh tra, kiểm tra. Trong đó, Chính phủ nhấn mạnh việc tập trung giám sát các ngân hàng cổ phần có "sân sau" là các doanh nghiệp bất động sản. Cùng với đó, ngân hàng Nhà nước được giao nhiệm vụ tăng cường giám sát hoạt động của các tổ chức tín dụng, bao gồm việc công khai lãi suất tiền gửi và cho vay. Các hành vi cạnh tranh lãi suất không lành mạnh giữa các ngân hàng thương mại bị nghiêm cấm và sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật.

Chính phủ yêu cầu đẩy mạnh hơn hoạt động thanh tra các ngân hàng có "sân sau", nhất là doanh nghiệp bất động sản.

Bên cạnh đó, ngân hàng Nhà nước còn có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan để giảm mặt bằng lãi suất cho vay theo chỉ đạo của Thủ tướng, đồng thời sử dụng các công cụ điều hành để hạ lãi suất. Nghị quyết này thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc ổn định thị trường tài chính và tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh.

Trao đổi với Petro Times, ông Nguyễn Trí Hiếu chuyên gia tài chính - ngân hàng độc lập cho biết, đây là điều rất quan trọng và tôi rất hoan nghênh việc ngân hàng Nhà nước thanh tra các doanh nghiệp bất động sản là những cổ đông lớn của các ngân hàng. Ví dụ, trường hợp của Vạn Thịnh Phát và Trương Mỹ Lan với SCB đã thấy rõ ràng rằng vấn đề lợi ích nhóm ở Việt Nam hiện tại là vấn đề chưa được giải quyết.

Hiện nay, các công ty bất động sản họ đã len lỏi vào trong ngành ngân hàng và lãnh đạo các ngân hàng với rất nhiều Chủ tịch Hội đồng quản trị hoặc là những nhà lãnh đạo trong hệ thống ngân hàng là giới doanh nhân trong bất động sản tạo ra nhóm lợi ích rất lớn và quyền lực. Hiện tượng ngân hàng là sân sau của giới bất động sản đã trở thành vấn đề rất đáng được quan tâm với nhiều vụ việc lớn thể hiện lợi ích nhóm rất rõ ràng.

Vì vậy, trong bối cảnh thị trường bất động sản tiềm ẩn nhiều rủi ro, việc tăng cường thanh tra hoạt động của các ngân hàng có liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp bất động sản "sân sau" trở nên cấp thiết. Hoạt động này không chỉ góp phần minh bạch hóa thị trường, ngăn chặn các hành vi thao túng, mà còn củng cố sự ổn định và bền vững của hệ thống tài chính quốc gia.

Thực tế cho thấy, mối quan hệ "sân sau" giữa ngân hàng và doanh nghiệp bất động sản có thể dẫn đến các hệ lụy tiêu cực như: cho vay dưới chuẩn, thẩm định giá tài sản không khách quan, che giấu thông tin về nợ xấu, và thậm chí là các hành vi lợi ích nhóm. Điều này không chỉ gây thiệt hại cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ, mà còn tạo ra nguy cơ bong bóng bất động sản, ảnh hưởng đến sự ổn định kinh tế vĩ mô.

Thị trường bất động sản Việt Nam trong những năm gần đây chứng kiến sự tăng trưởng nóng, kéo theo đó là sự gia tăng đáng kể trong hoạt động tín dụng đổ vào lĩnh vực này. Nhiều ngân hàng, đặc biệt là các ngân hàng có "sân sau" là doanh nghiệp bất động sản, đã tích cực mở rộng danh mục cho vay bất động sản, đôi khi vượt quá tỷ lệ an toàn cho phép. Mối liên kết này, khi không được kiểm soát chặt chẽ, có thể tạo ra những rủi ro hệ thống nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sự ổn định của toàn bộ hệ thống tài chính quốc gia.

Các doanh nghiệp bất động sản được ngân hàng ‘bơm’ hàng nghìn tỷ đồng trong nhiều năm qua (Ảnh minh họa).

Mối quan hệ "sân sau" giữa ngân hàng và doanh nghiệp bất động sản, thông qua sở hữu chéo, đầu tư, hoặc liên kết nhân sự, tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng cho hệ thống tài chính. Các hành vi như cho vay ưu đãi, giấu nợ xấu, thổi phồng giá trị tài sản đảm bảo, và tài trợ cho các dự án không hiệu quả có thể là hệ quả trực tiếp của mối quan hệ này.

Việc cho vay ưu đãi cho các doanh nghiệp "sân sau" tạo ra sự bất bình đẳng trong tiếp cận vốn, bóp méo cạnh tranh và làm giảm hiệu quả phân bổ nguồn lực. Hơn nữa, nỗ lực che giấu nợ xấu từ các doanh nghiệp này làm sai lệch bức tranh thực tế về chất lượng tín dụng của ngân hàng, gây khó khăn cho việc đánh giá rủi ro và đưa ra các quyết định quản lý phù hợp. Tình trạng thổi phồng giá trị tài sản đảm bảo tạo ra bong bóng tài sản, làm tăng rủi ro hệ thống khi thị trường bất động sản suy thoái. Cuối cùng, việc rót vốn vào các dự án không hiệu quả chỉ vì lợi ích của "sân sau" dẫn đến thất thoát vốn, gia tăng nợ xấu và làm suy yếu nền tảng tài chính của ngân hàng.

Do đó, việc tăng cường giám sát, minh bạch hóa thông tin, và thiết lập các quy định chặt chẽ để ngăn chặn và xử lý các mối quan hệ "sân sau" là vô cùng cần thiết để bảo vệ sự ổn định và an toàn của hệ thống ngân hàng.

Đình Khương