Cuộc xung đột Iran - Israel làm đảo lộn dự tính về giá dầu của OPEC+

Israel tấn công mục tiêu ở miền Đông Lebanon, Hamas biện minh cho Iran, Trung Đông “nóng rẫy”

Căng thẳng Iran-Israel có thể làm gián đoạn dòng chảy dầu?

Ảnh minh họa

Tình hình rất dễ thay đổi và đối với thị trường dầu mỏ, mọi thứ giờ đây phụ thuộc vào cách phản ứng của Israel và khả năng xảy ra một chu kỳ leo thang. Tuy nhiên, chúng ta có thể rút ra một vài kết luận dự kiến:

Không có gì thay đổi trong thế giới dầu mỏ

Dầu thô Trung Đông đang chảy vào nền kinh tế toàn cầu mà không bị cản trở, và eo biển Hormuz, điểm huyết mạch năng lượng quan trọng nhất thế giới, vẫn mở cho vận chuyển. Nói một cách đơn giản là không xảy ra thiếu hụt dầu mỏ.

Nguy cơ gián đoạn trong tương lai đã tăng lên

Sẽ là ngây thơ nếu nói rằng Trung Đông ngày hôm nay trông giống hệt như tuần trước; rất nhiều thứ đã thay đổi.

“Tôi không nghĩ đó chỉ là một cuộc xung đột mang tính biểu tượng,” theo ông Javier Blas.

Một tên lửa của Iran ra mắt từ tháng 2 năm nay (Nguồn: Bộ Quốc Phòng Iran)

Mặc dù đã thông báo trước rất kỹ nhưng Iran đã phóng khoảng 170 máy bay không người lái (UAV), 30 tên lửa hành trình và 120 tên lửa đạn đạo, với mục đích rõ ràng là áp đảo hệ thống phòng thủ của Israel.

Mục đích của Iran

Iran dường như có mục đích làm leo thang căng thẳng nhằm tiến tới hạ nhiệt tình hình, thay vì mở ra chương đầu tiên của một cuộc xung đột khu vực.

Người Iran đốt cờ Israel trong lễ tang các quan chức thiệt mạng trong cuộc không kích nghi ngờ của Israel (Nguồn: Reuters)

Ngay cả trước khi máy bay không người lái và tên lửa của Iran tới Israel, Tehran đã chỉ ra rằng cuộc xung đột chỉ là một biện pháp "phòng thủ hợp pháp" sau vụ đánh bom của Israel vào đại sứ quán của họ ở Syria.

Nếu Israel cho rằng phản ứng của họ, bao gồm việc kết hợp với Mỹ và một số quốc gia Ả Rập để vô hiệu hóa gần như tất cả các quả bom được ném tới, giống như một chiến thắng chiến lược, thì tình hình tại khu vực này càng căng thẳng hơn. Nếu vậy, giá dầu không cần phải tăng. Thay vào đó, rủi ro sẽ được phản ánh tốt hơn thông qua thị trường quyền chọn.

Ảnh minh họa

Thị trường đang mạnh

Nếu bỏ qua các vấn đề địa chính trị, các nguyên tắc cơ bản về cung và cầu dầu có vẻ lành mạnh. Ngay cả dự báo xấu nhất về nhu cầu dầu cũng cho thấy tăng trưởng tiêu thụ vào năm 2024 sẽ ngang bằng với mức trung bình lịch sử hằng năm là 1,2 triệu thùng/ngày. Các dự báo lạc quan cho thấy mức tăng trưởng cao hơn nhiều, trong khoảng 1,5 triệu thùng đến 1,9 triệu thùng/ngày.

Về phía nguồn cung, hàng loạt trục trặc đã khiến sản lượng năm nay giảm sút, đặc biệt là dầu đá phiến của Mỹ. Kết quả là tồn kho dầu toàn cầu, thường tăng trong nửa đầu năm, vẫn không thay đổi. Trừ khi OPEC+ sớm tăng sản lượng, nếu không tồn kho sẽ giảm trong nửa cuối năm.

Ảnh minh họa

Nguồn cung bị thắt chặt

Mặc dù giá dầu cao hơn nhiều so với mức 80 USD, nhưng vào cuối tháng 3, OPEC+ đã quyết định kéo dài việc cắt giảm sản lượng quý đầu tiên sang quý hai.

Kỳ vọng của ông Javier Blas là nhóm sẽ quyết định mở rộng công suất tại cuộc họp tiếp theo, dự kiến vào ngày 1/6. Trong báo cáo dầu hằng tháng gần đây nhất, nhóm đã lưu ý rằng “triển vọng nhu cầu dầu mạnh mẽ trong mùa hè đòi hỏi việc giám sát thị trường một cách cẩn thận” – giọng điệu thường được dùng trước khi nhóm này tăng sản lượng.

Kế hoạch tăng sản lượng

Việc OPEC+ tăng sản lượng như thế nào cũng quan trọng như chính việc tăng sản lượng. Ông Javier Blas kỳ vọng nhóm sẽ tăng sản lượng từ từ và để ngỏ các lựa chọn. Thay vì thông báo trước về một loạt đợt tăng sản lượng, họ có thể chọn tổ chức các cuộc họp hằng tháng, khiến thị trường phải đoán xem liệu họ có bổ sung đủ dầu thô hay không.

Ảnh minh họa

OPEC+ vẫn cầm nhịp thị trường

Trừ khi Israel và Iran tham gia vào các cuộc xung đột ăn miếng trả miếng làm gián đoạn dòng chảy dầu, OPEC+ có đủ năng lực khai thác dự phòng để kiểm soát đợt tăng giá.

Ả Rập Xê-út, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) và Iraq đang loại bỏ khoảng 5 triệu thùng mỗi ngày ra khỏi thị trường – tương đương khoảng 5% nhu cầu của thế giới và nhiều hơn những gì Iran tự khai thác.

Rủi ro chính trị

Ngoại trừ chiến tranh khu vực, rủi ro lớn nhất về nguồn cung dầu là chính trị. Tổng thống Mỹ Joe Biden đã hứa sẽ có phản ứng “ngoại giao” đối với các cuộc xung đột của Iran.

Tổng thống Mỹ Joe Biden (Nguồn: Reuters)

Kể từ khi nhậm chức vào năm 2021, ông Biden đã cho phép Iran tăng sản lượng dầu, nới lỏng việc thực thi các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Tehran. Vào tháng 3, sản lượng dầu của Iran đạt mức cao nhất trong 5 năm là 3,25 triệu thùng/ngày, tăng từ 2,1 triệu thùng vào tháng 1 năm 2021.

Nếu Tổng thống Biden khôi phục việc thực thi các lệnh trừng phạt, điều này có thể thắt chặt thị trường đáng kể trừ khi OPEC+ bù đắp được tác động đó.

“Tôi nghi ngờ việc ông Biden sẽ thực hiện hành động đó vào năm nay, khi cuộc bầu cử Tổng thống sắp diễn ra,” ông Javier Blas nói.

Nga hưởng lợi

Nhờ thị trường dầu thắt chặt, Moscow đã bán dầu thô ở mức 75 USD/thùng, cao hơn nhiều so với mức trần 60 USD/thùng của Nhóm G7. Nếu Washington thực thi các lệnh trừng phạt chống lại Iran, điều này có thể tạo không gian cho các thùng dầu bị trừng phạt của Nga vừa giành được thị phần, vừa đạt được mức giá cao hơn nữa.

Cảng xuất khẩu dầu nhiên liệu Novorossiysk, Biển Đen, Nga (Nguồn: Reuters)

Một trong những lý do khiến Nhà Trắng nhắm mắt làm ngơ trước việc xuất khẩu dầu của Iran là vì ưu tiên của nước này là làm tổn thương Nga. Sản lượng cao hơn của Iran là cái giá không được nhắc tới - và không được công nhận - của chính sách đó. Bây giờ Washington cần xem xét lại mối quan tâm lớn nhất của mình là gì.

Khả năng sử dụng Kho dự trữ chiến lược

Nguy cơ Nhà Trắng sử dụng Kho dự trữ dầu mỏ chiến lược của mình vào cuối năm nay đã tăng lên đáng kể. Ngay cả khi chỉ bằng một nửa so với cách đây một thập kỷ, kho dự trữ khoảng 365 triệu thùng vẫn là một sức mạnh đáng gờm.

Tổng thống Biden có thể sử dụng vỏ bọc căng thẳng gia tăng ở Trung Đông để biện minh cho việc sử dụng nó và cố gắng đẩy giá dầu xuống mức 80 USD/thùng, nếu OPEC + quyết định để giá dầu tăng cao.

Đỗ Khánh

Bloomberg