Bộ Công Thương điều hành giá xăng dầu như thế nào từ ngày 2/5?

Theo thông tư mới, Bộ Công Thương sẽ căn cứ vào các yếu tố đầu vào và ý kiến tham gia điều hành của Bộ Tài chính để công bố giá cơ sở và giá bán xăng dầu. Các mặt hàng nhiên liệu như xăng sinh học, xăng khoáng RON 95-III, dầu diesel, dầu hỏa và mazut sẽ thuộc phạm vi điều hành của Bộ Công Thương.

Trước đây, vào năm 2014, Bộ Công Thương và Bộ Tài chính đã phối hợp thành lập tổ liên ngành để cùng điều hành giá xăng dầu. Tuy nhiên, trong thực tế, cơ chế này đôi khi gây ra sự thiếu đồng bộ trong việc ra quyết định và quản lý.

Việc bỏ tổ liên ngành sẽ giảm bớt sự can thiệp của Nhà nước, đặc biệt là khi can thiệp không đúng thời điểm hoặc có sự sai lệch so với quy luật thị trường (Ảnh: Đình Khương).

Vì vậy, Bộ Công Thương đã chính thức đưa ra thông báo thay đổi cơ chế điều hành giá xăng dầu, không còn tổ liên ngành như trước đây. Việc điều hành giá xăng dầu giờ sẽ dựa trên số liệu các yếu tố cấu thành giá cơ sở, cùng với ý kiến tham gia điều hành bằng văn bản từ Bộ Tài chính.

Bên cạnh thay đổi trong việc điều hành giá, Thông tư 18 cũng bổ sung một số quy định mới về việc báo cáo tình hình sử dụng kho xăng dầu đối với các thương nhân đầu mối và thương nhân phân phối xăng dầu. Các thương nhân này phải báo cáo định kỳ hàng quý về tình hình sử dụng kho xăng dầu thuộc sở hữu của mình và kho xăng dầu cho thuê hoặc đi thuê.

Thông tư 18 cũng yêu cầu các sở Công Thương các tỉnh, thành phố kiểm tra, giám sát việc thực hiện hợp đồng thuê kho và giám sát sản lượng xăng dầu nhập xuất qua kho của các thương nhân. Ngoài ra, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu theo các quy định hiện hành và yêu cầu các thương nhân đầu mối đảm bảo tiến độ nhập khẩu hoặc mua xăng dầu trong nước để bảo đảm nguồn cung cho thị trường.

Thông tư số 18/2025 có hiệu lực từ ngày 2/5/2025 và sẽ thay đổi cách thức điều hành giá xăng dầu tại Việt Nam.

Trao đổi với Petro Times về những thay đổi này, chuyên gia PGS.TS Nguyễn Thường Lạng cho biết, việc Bộ Công Thương ban hành Thông tư số 18/2025, sửa đổi, bổ sung và bãi bỏ một số quy định tại các Thông tư liên quan đến kinh doanh xăng dầu, nhằm phù hợp với thực tiễn quản lý và hoạt động của ngành xăng dầu tại Việt Nam.

PGS.TS Nguyễn Thường Lạng, Giảng viên cao cấp tại Viện Thương mại và Kinh tế Quốc tế, trường Đại học Kinh tế Quốc dân (Ảnh: Đình Khương).

Theo PGS.TS Nguyễn Thường Lạng, giá xăng dầu từ lâu đã được quản lý rất chặt chẽ, với sự giám sát của nhiều cơ quan, bao gồm Cục quản lý giá, Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, và các tổ chức khác. Xăng dầu là mặt hàng chiến lược, ảnh hưởng đến chỉ số giá tiêu dùng và lạm phát trong nền kinh tế, do đó, việc quản lý chặt là cần thiết. Tuy nhiên, chính sự can thiệp quá mức này đôi khi lại dẫn đến những tác động tiêu cực, khiến giá cả biến động thất thường và không phản ánh đúng thực tế thị trường.

Vì vậy, theo PGS.TS Nguyễn Thường Lạng, việc bỏ tổ liên ngành sẽ giảm bớt sự can thiệp của Nhà nước, đặc biệt là khi can thiệp không đúng thời điểm hoặc có sự sai lệch so với quy luật thị trường. Việc này sẽ giúp giá xăng dầu phản ánh sát hơn với giá thị trường, tránh tình trạng phải chờ đợi các quyết định từ tổ liên ngành, vốn cần thời gian họp hành, phân tích và đánh giá. Điều này đôi khi khiến quyết định đưa ra không kịp thời và không còn phù hợp với tình hình thực tế.

“Khi thị trường xăng dầu biến động nhanh chóng, việc duy trì cơ chế điều hành giá cũ có thể gây ra sự sai lệch so với giá thị trường. Do đó, bỏ tổ liên ngành sẽ giúp cơ chế điều hành giá trở nên linh hoạt hơn, giảm bớt sự can thiệp hành chính không phù hợp, tạo ra một môi trường thị trường xăng dầu ổn định và phát triển theo đúng quy luật cung cầu”, ông Lạng nhấn mạnh.

Đình Khương