Tổng thống Biden sẽ không thể chặn dòng dầu Iran và Nga cùng một lúc

Iran, Nga hợp tác trong những lĩnh vực dầu khí nào, bất chấp các lệnh trừng phạt?

Mỹ trừng phạt hai chủ tàu vận chuyển dầu của Nga có giá cao hơn mức giá trần

Ảnh minh họa

Sau cuộc tấn công bất ngờ của Hamas vào Israel hôm thứ Bảy, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cho biết các biện pháp mới chống lại Iran có thể được thực thi. Iran đã cung cấp kinh phí và đào tạo cho Hamas nhưng phủ nhận việc tham gia vào hoạt động này.

Bà không đề cập đến dòng chảy dầu mỏ, cách rõ ràng nhất để gây tổn hại cho Iran, và thật dễ hiểu tại sao. Bất cứ điều gì có thể cắt giảm đáng kể dòng xuất khẩu dầu đang hồi phục của Iran sẽ chỉ làm tăng nhu cầu về dầu từ các đối thủ như Nga - nơi Bộ Tài chính đang bắt đầu tăng cường thực thi các biện pháp trừng phạt hiện có. Hành động này cũng sẽ thắt chặt thị trường toàn cầu.

Ông Mark Finley, một nhà nghiên cứu về năng lượng và dầu toàn cầu tại Viện Chính sách công Baker của Đại học Rice, cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng thị trường sẽ cần một nguồn cung khác nếu các đòn trừng phạt thắt chặt làm hạn chế nguồn cung từ một quốc gia.

Hai quốc gia này đã cung cấp khoảng 13% nguồn cung dầu toàn cầu trong những tháng gần đây và Iran đã phải mất một chặng đường dài để thay thế sản lượng bị cắt giảm từ ​​các nước OPEC +, bao gồm cả Nga và Ả Rập Xê-út.

Xuất khẩu của Iran đang bùng nổ. Theo dữ liệu từ TankerTrackers.com, trong tháng 8 và tháng 9, chúng cao hơn khoảng 40% so với quý đầu tiên của năm.

Các quan chức Mỹ đã thừa nhận riêng vào tháng 8 rằng họ đã dần dần nới lỏng một số biện pháp trừng phạt hiện có đối với hoạt động bán dầu của Iran như một phần trong nỗ lực trong việc nối lại quan hệ ngoại giao. Phát biểu với các phóng viên tại cuộc họp thường niên của Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Ngân hàng Thế giới trong tuần này, bà Yellen bác bỏ ý kiến cho rằng đường lối mềm mỏng hơn đã được áp dụng.

Dù bằng cách nào, thực tế là dòng chảy của Iran đang tăng vọt và là nguồn cung cấp bổ sung lớn thứ hai cho thị trường dầu mỏ vận chuyển bằng đường biển toàn cầu trong năm nay, chỉ sau chính Mỹ, có nghĩa là việc cắt giảm chúng sẽ gây rủi ro cho giá dầu.

Các nhà phân tích của Goldman Sachs Group Inc. bao gồm Callum Bruce và Daan Struyven cho biết kịch bản xuất khẩu dầu của Iran giảm do sự giám sát ngày càng tăng của phương Tây có thể làm giảm nguồn cung xuống mức ghi nhận trong năm ngoái và chứng kiến giá Brent tăng vượt 100 USD/thùng vào năm tới.

Đại diện của Iran tại Liên Hợp Quốc đã bác bỏ cáo buộc rằng Iran có liên quan đến các cuộc tấn công của Hamas vào Israel.

Đối với Nga, giới hạn giá của G7 được thiết kế để giữ cho các thùng dầu vẫn được vận chuyển trước các lệnh trừng phạt theo kế hoạch của Liên minh Châu Âu và Anh. Trong thời gian gần đây, có vẻ như mức trần giá đang nới lỏng. Ngay cả mức chiết khấu mà các thùng dầu của Nga được giao dịch cũng giảm so với tiêu chuẩn quốc tế, cho thấy Moscow đang tìm cách vượt qua hạn chế này.

Hôm thứ Năm, Bộ Tài chính đã phản ứng bằng cách áp dụng các biện pháp trừng phạt đầu tiên đối với hành vi vi phạm giới hạn giá. Mặc dù chúng có vẻ được thiết kế để có tác động tức thời tối thiểu, nhưng chúng vẫn khiến một số nhà vận chuyển lo sợ.

Cái gọi là hạm đội “bóng đêm” gồm hầu hết các tàu chở dầu đã cũ được gom lại để vận chuyển dầu của Nga trên mức giới hạn giá có thể vẫn không đủ lớn để xử lý toàn bộ hoạt động thương mại, vì vậy Mỹ cần phải thận trọng nếu muốn thu hút sự tham gia của các nhà cung cấp dịch vụ phương Tây. Gần một phần ba đội tàu vận chuyển dầu của Nga đang sử dụng dịch vụ của phương Tây.

Nói tóm lại, việc tấn công đồng thời Iran và Nga trên thị trường dầu mỏ sẽ không dễ dàng nếu không chấp nhận rủi ro về việc giá nhiên liệu tăng.

Với việc Ả Rập Xê-út và Nga tái khẳng định sự hợp tác chặt chẽ của họ trên thị trường dầu mỏ bằng việc thể hiện sự đoàn kết công khai tại một sự kiện công nghiệp lớn ở Moscow hôm thứ Năm, Mỹ cũng không thể tin tưởng vào việc Riyadh sẽ lấp đầy bất kỳ khoảng trống nào bằng hàng chục triệu thùng bổ sung.

Đỗ Khánh

Bloomberg