Thanh tra chỉ ra nhiều vi phạm tại Sacombank Nam Định và Long Phú

Ngày 6/2/2025, thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nước thông báo kết luận thanh tra số 07/KL-TTGS đối với Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín Việt Nam chi nhánh Nam Định (Sacombank Nam Định). Kết luận của cơ quan thanh tra chỉ rõ nhiều vi phạm, hạn chế trong công tác huy động vốn và cho vay.

Thanh tra Ngân hàng Nhà nước đã tiến hành kiểm tra việc chấp hành các quy định về huy động vốn, lãi suất huy động, cấp tín dụng, phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro, cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi, phí, cũng như tình hình xử lý và thu hồi nợ xấu tại Sacombank Nam Định.

Theo kết luận thanh tra, các chính sách và quy định nội bộ của Sacombank về huy động vốn từ tổ chức kinh tế và cá nhân được xây dựng phù hợp với quy định của NHNN. Tuy nhiên, cơ quan thanh tra phát hiện một số hợp đồng tiền gửi có kỳ hạn tại Sacombank Nam Định thiếu thông tin về địa chỉ, số điện thoại của khách hàng. Trong thời gian thanh tra, chi nhánh đã khắc phục và bổ sung đầy đủ các thông tin này.

Về nguyên nhân của những thiếu sót trên, cơ quan thanh tra chỉ ra rằng chi nhánh vẫn còn hạn chế trong quá trình triển khai và áp dụng quy định. Đồng thời, sự bất cẩn của kế toán và giao dịch viên trong quá trình tác nghiệp cũng góp phần dẫn đến sai sót. Theo cơ quan thanh tra, những tồn tại trong hoạt động cấp tín dụng xuất phát từ cả nguyên nhân khách quan và chủ quan. Một số khách hàng không thực hiện đúng cam kết trong hợp đồng vay, chậm cung cấp thông tin và tài liệu liên quan. Ngoài ra, ảnh hưởng từ dịch Covid-19 khiến nhiều khách hàng gặp khó khăn trong sản xuất kinh doanh, dẫn đến chậm trả gốc và lãi theo hợp đồng.

Đồng thời, công tác thẩm định và quyết định cho vay tại chi nhánh chưa chặt chẽ. Việc kiểm soát, phê duyệt khoản vay còn thiếu sót, chưa đảm bảo tính đầy đủ, chính xác và hợp lý của hồ sơ vay vốn. Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, giám sát sau giải ngân chưa tuân thủ đầy đủ quy định.

Chánh Thanh tra, giám sát NHNN chi nhánh tỉnh Nam Định yêu cầu Sacombank Nam Định thực hiện 11 kiến nghị, trong đó 3 kiến nghị đối với công tác huy động vốn; 7 kiến nghị về công tác cho vay, 1 kiến nghị khác để khắc phục các vi phạm, hạn chế và giảm thiểu rủi ro phát sinh, nâng cao chất lượng, hiệu quả an toàn trong hoạt động.

Trước đó, ngày 30/8/2024 thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Sóc Trăng cũng ban hành kết luận thanh tra Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương tín- Chi nhánh Long Phú.

Theo kết luận thanh tra đến ngày 30/4/2024, tổng nguồn vốn huy động của Sacombank - Chi nhánh Long Phú (Sacombank Long Phú) đạt 173.123 triệu đồng, tăng 9.227 triệu đồng, với tỷ lệ tăng 5,63% so với cuối năm 2023. Phân tích theo thành phần kinh tế cho thấy, vốn huy động từ khách hàng cá nhân chiếm 99,41%, trong khi từ tổ chức chỉ chiếm 0,59%. Đối với loại tiền, vốn huy động bằng VNĐ chiếm 99,99%, trong khi ngoại tệ chỉ chiếm 0,01%. Theo kỳ hạn, vốn huy động có kỳ hạn đạt 138.363 triệu đồng, tương ứng 79,92% tổng nguồn vốn.

Đoàn thanh tra cũng đã tiến hành kiểm tra mẫu và đối chiếu thông tin liên quan đến nhận và chi trả tiền gửi khách hàng. Kết quả cho thấy Sacombank Long Phú đã thực hiện đúng quy định trong việc chi trả tiền gốc, lãi cho khách hàng, không phát hiện trường hợp nào vi phạm mức lãi suất huy động tối đa theo quy định.

Thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Sóc Trăng đề nghị Sacombank - Chi nhánh Long Phú thực hiện chấn chỉnh, khắc phục các tồn tại, vi phạm...

Tuy nhiên, về hoạt động cấp tín dụng; phân loại nợ, trích lập dự phòng, sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro và việc xử lý, thu hồi nợ đã sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng... kết luận thanh tra chỉ ra nhiều vi phạm, tồn tại và hạn chế.

Về thẩm định, quyết định cho vay. Sacombank Long Phú thẩm định nhu cầu vay vốn chưa chặt chẽ, cụ thể: Tờ trình cấp tín dụng chỉ nêu chung chung, không đánh giá chi tiết sử dụng vốn vay vào mục đích gì, chi phí bao nhiêu; chưa thu thập đủ thông tin, tài liệu liên quan đến tình hình tài chính, nguồn trả nợ của khách hàng... theo quy định tại khoản 1 Điều 94 Luật Các tổ chức tín dụng năm 2010 và quy định tại khoản 1 Điều 17 Thông tư số 39...

Hồ sơ khách hàng dư nợ 3.000 triệu đồng, mục đích vay bổ sung vốn kinh doanh thức ăn thuỷ sản. Sacombank Long Phú thẩm định cho vay chưa chặt chẽ. Hồ sơ vay vốn không thu thập Quyết định bổ nhiệm kế toán trưởng của Công ty, Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh thức ăn thuỷ sản; Biên bản họp hội đồng thành viên ngày 08/5/2023 có một số nội dung thể hiện tên khách hàng không phù hợp với hồ sơ vay vốn... Một khách hàng khác dư nợ 1.000 triệu đồng, mục đích bổ sung vốn sản xuất nông nghiệp (nuôi cá kèo). Tờ trình cấp tín dụng ngày 16/12/2021 chỉ nêu phương án vay vốn khả thi, khách hàng có tiềm lực tài chính mạnh, đảm bảo khả năng thanh toán nợ tại Sacombank và tổ chức tín dụng khác khi đến hạn mà không thẩm định chi tiết phương án sử dụng vốn như: số lượng con giống, ao nuôi, chi phí đầu vào...

Kiểm tra, giám sát sử dụng vốn vay chưa chặt chẽ, giải ngân cho khách hàng mua hàng hóa, dịch vụ thuộc các trường hợp phải lập hóa đơn theo quy định nhưng đơn vị thu thập chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn là bảng kê sử dụng vốn vay, bảng kê mua hàng hóa do khách hàng tự lập, hóa đơn bán lẻ (không có tên đơn vị bán, địa chỉ, tên người mua...) không đúng theo quy định tại khoản 1 Điều 4, Điều 8 và Điều 10 Nghị định123/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ quy định về hóa đơn, chứng từ. Ví dụ, có khách hàng dư nợ 2.000 triệu đồng, mục đích bổ sung vốn sản xuất nông nghiệp (nuôi cá kèo, trồng nhãn). Chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn là bảng kê sử dụng vốn mua phân, thuốc, thức ăn cá thuộc trường hợp phải lập hóa đơn theo quy định. Hay HĐTD số 202326978950 ngày 14/3/2023, dư nợ 1.000 triệu đồng, mục đích bổ sung vốn kinh doanh mua bán thức ăn thủy sản. Chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn là bảng kê thu mua hàng hóa, dịch vụ mua vào không có hóa đơn không đúng quy định.

Báo cáo kiểm tra sau cho vay chung chung, không đầy đủ nội dung; một số trường hợp không phát hiện khách hàng sử dụng vốn sai mục đích, vi phạm Thông tư 39/2016/TT-NHNN. Khách hàng vay 450 triệu đồng (sản xuất kinh doanh tôm) và 320 triệu đồng (vay tiêu dùng) bị phát hiện sử dụng sai mục đích. Bên cạnh đó, thời hạn cho vay không phù hợp chu kỳ sản xuất kinh doanh, vi phạm Thông tư số 39/2016/TT-NHNN. Cụ thể, một khách hàng nuôi cá kèo (chu kỳ 6-9 tháng) được cấp hạn mức vay 36 tháng, dẫn đến nợ nhóm 5. Hay mức vay vượt quá phương án sử dụng vốn khi có khách hàng chuyển nhượng bất động sản giá trị 600 triệu đồng nhưng cho vay 650 triệu đồng.

Việc thu hồi nợ đã sử dụng dự phòng rủi ro chậm, số tiền thu hồi chỉ đạt tỷ lệ thấp (1.647 triệu đồng chưa thu hồi tính đến 30/4/2024). Hoạt động bảo lãnh vẫn còn một số tồn tại, như chứng thư bảo lãnh thanh toán số MD2218546461 có giá trị bảo lãnh thanh toán là 15.000 triệu đồng. Sacombank Long Phú thực hiện bảo lãnh thanh toán tiền mua thức ăn chăn nuôi cho khách hàng... tuy nhiên không xác định cụ thể giá trị, số lượng mua, bán sản phẩm theo hợp đồng, như vậy việc Sacombank Long Phú xác định phạm vi bảo lãnh là 15.000 triệu đồng là không có căn cứ.

Đình Khương