Ngân hàng Techcombank đang cấp vốn các dự án PPP ra sao?

06:06 | 30/05/2022

Theo dõi Kinh tế Xây Dựng trên
|
So với các ông lớn khác, ngân hàng Techcombank thực sự không mấy mặn mà trong việc cấp vốn cho các dự án PPP. Trước đó, nhà băng này từng 'đứng ngồi không yên' khi cấp tín dụng cho một số dự án BOT nhưng đến nay vẫn chưa thể thu hồi vốn.

Mới đây, Bộ Giao thông Vận tải vừa có văn bản chấp thuận giao Vingroup và Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank) chủ trì lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước) theo hình thức đối tác công tư (phương thức PPP), trình thẩm định phê duyệt chủ trương đầu tư dự án theo đúng quy định, đảm bảo phù hợp với quy hoạch, tuân thủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn và các yêu cầu kỹ thuật, chất lượng công trình.

Liên danh Tập đoàn Vingroup – ngân hàng Techcombank có trách nhiệm bố trí kinh phí thực hiện công tác lập, thẩm định trình phê duyệt chủ trương đầu tư dự án theo đúng trình tự, quy định của pháp luật. Doanh nghiệp phải nộp đề xuất dự án trước ngày 31/8. Trường hợp hồ sơ đề xuất dự án không được chấp thuận thì nhà đầu tư chịu mọi chi phí, rủi ro.

Theo tìm hiểu, tuyến cao tốc đoạn Đắk Nông - Bình Phước có tổng chiều dài 212 km; trong đó, đoạn qua tỉnh Đắk Nông khoảng 110 km, qua Bình Phước 102 km.

Dự án có quy mô đầu tư 4-6 làn xe, tốc độ thiết kế 80-100 km/h. Tuy nhiên, do điều kiện địa hình qua địa bàn tỉnh Đắk Nông bị chia cắt, lưu lượng phương tiện chưa cao và khả năng cân đối vốn còn khó khăn, hai bên thống nhất đề xuất đoạn qua tỉnh Đắk Nông dự kiến đầu tư với quy mô 4 làn xe, trong đó nền đường rộng 24,75 m, mặt đường rộng 15 m, dải phân cách 2,25, lề 7,5 m.

Ngân hàng Techcombank đang cấp vốn các dự án PPP ra sao?
Ngân hàng Techcombank ra nhập cuộc chơi xây đường cao tốc.

Ngân hàng Techcombank đang cấp vốn cho các dự án PPP ra sao?

Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) là mô hình khá hiệu quả để thu hút nguồn lực từ khu vực tư nhân tham gia phát triển kết cấu hạ tầng. Hiện nay, khung pháp lý về đầu tư PPP cơ bản đã được hoàn thiện, song thực tiễn triển khai nhiều dự án PPP gặp không ít trở ngại, vướng mắc, làm ảnh hưởng tới tâm lý nhà đầu tư khi theo đuổi dự án mới, đặc biệt là các dự án giao thông.

Tại Việt Nam, đầu tư theo phương thức PPP được bắt đầu từ năm 1997, 1998 với 3 loại hợp đồng phổ biến là BOT, BTO và BT. Theo từng giai đoạn, thời kỳ, chính sách về PPP nói chung và các loại hợp đồng được điều chỉnh cho phù hợp. Năm 2015, sau khi Chính phủ ban hành Nghị định 15/2015/NĐ-CP, một số loại hợp đồng mới được bổ sung như: BOO, O&M, BTL và BLT. Các loại hợp đồng của phương thức đầu tư PPP thời gian qua có thể chia thành 2 nhóm.

Nhóm hợp đồng do nhà đầu tư tổ chức thu phí trực tiếp của người sử dụng hoặc tạo doanh thu thông qua hợp đồng bao tiêu sản phẩm (hợp đồng BOT, BTO, O&M, BOO). Nhóm hợp đồng mà nguồn thu của nhà đầu tư được hình thành từ những khoản thanh toán định kỳ của cơ quan nhà nước (hợp đồng BTL, BLT).

Số lượng hợp đồng BOT tại Việt Nam vẫn chiếm chủ đạo, tiếp đến là BTO và BT, một số loại hình hợp đồng khác “sinh sau đẻ muộn” nên không phổ biến và chính sách, kinh nghiệm trong quản lý, triển khai các loại hình hợp đồng này vẫn yếu và thiếu.

Trong quá khứ, ngân hàng Techcombank từng là ‘bà đỡ’ cấp tín dụng cho nhiều dự án BOT, song kết quả thu về lại không mấy khả quan.

Chẳng hạn tại dự án BOT Thái Nguyên - Chợ Mới. Do trạm thu phí Bờ Đậu - quốc lộ 3 bị ngưng thu phí từ 2017, doanh thu của chủ đầu tư Cienco4 chỉ đạt khoảng 30% doanh thu dự toán. Mặc dù thời gian qua, ngân hàng Techcombank tài trợ vốn đã chấp thuận phương án cơ cấu lại nợ, nhưng do không thể thu phí trở lại vào năm 2019, lịch trả nợ đến hạn lại khiến Cienco4 rơi vào căng thẳng trong năm 2021.

Ngân hàng Techcombank đang cấp vốn các dự án PPP ra sao?
Trạm thu phí trên tuyến Thái Nguyên - Chợ Mới mang lại khoản doanh thu “bèo bọt” cho nhà đầu tư khiến việc trả lãi vay cho Techcombank khó khăn.

Được biết, hợp đồng tài trợ vốn cho dự án Thái Nguyên - Chợ Mới lên tới 1.650 tỷ đồng, Techcombank đóng vai trò là ngân hàng đầu mối thu xếp vốn cho công trình. Dự án có chiều dài tuyến gần 40km, trong đó đi qua tỉnh Thái Nguyên 22,62km và đi qua tỉnh Bắc Kạn 17,1km. Tổng mức đầu tư dự án 2.746 tỷ đồng đượ thực hiện theo hình thức BOT do liên danh Cienco4 - Công ty CPĐT Xây dựng Tuấn Lộc - Công ty CPĐT Xây dựng và thương mại Trường Lộc Việt Nam làm nhà đầu tư.

Không riêng gì ngân hàng Techcombank, nhiều ông lớn ngân hàng khác cũng đang “ngồi trên đống lửa” sau khi giải ngân cho các dự án BOT - BT.

Chẳng hạn Công ty cổ phần TASCO (mã: HUT) là “trùm” của nhiều dự án giao thông đầu tư theo hình thức BOT, BT, BOO. Nhưng “miếng bánh” BOT không còn dễ xơi như tính toán ban đầu khi 3/5 trạm thu phí BOT của TASCO không thu được phí, ảnh hướng lớn tới dòng tiền và hiệu quả hoạt động, phá vỡ phương án tài chính và dự báo của công ty trong năm 2018.

Do đó, các ngân hàng tài trợ vốn cho dự án như ngồi trên đống lửa, bởi đã ‘hào phóng’ cho doanh nghiệp vay hàng nghìn tỷ đồng.

Cụ thể, Vietcombank cấp hạn mức vay 2.333 tỷ đồng cho TASCO trong 18 năm để xây dựng dự án BOT nâng cấp QL10 (Hải Phòng) trong bối cảnh doanh nghiệp “ôm” quá nhiều dự án vượt khả năng tài chính. Tổng hạn mức tín dụng của 2 ngân hàng dành cho TASCO lên tới hơn 6.545 tỷ đồng, vượt gấp đôi vốn chủ sở hữu công ty.

Một chuyên gia phân tích, các loại hợp đồng dự án PPP ở Việt Nam chưa đa dạng chủ yếu do hệ thống pháp luật về PPP mới cơ bản hoàn thiện, chưa có những nghiên cứu đánh giá cụ thể, đầy đủ và toàn diện về từng loại hình hợp đồng, chúng ta chủ yếu vừa làm vừa nghiên cứu hoàn thiện chính sách. Mặt khác, nhà đầu tư đã quen với loại hình hợp đồng BOT, BT. Hơn nữa, thực tế cũng cho thấy, với các dự án PPP trong lĩnh vực xây dựng hạ tầng giao thông sẽ phù hợp hơn với loại hình hợp đồng BOT.

Đáng chú ý, trong quá trình vận hành, do nhiều nguyên nhân khác nhau, đa phần dự án BOT giao thông đều mất cân đối về phương án tài chính (do lưu lượng xe qua trạm giảm, ảnh hưởng dịch bệnh Covid-19, số lượng trạm thu phí thấp hơn trong phương án tài chính hoàn vốn, không được tăng giá vé theo lộ trình…).

Bên cạnh đó, chính sách tính lãi vay của phía ngân hàng có nhiều bất cập, không được hoàn thuế giá trị gia tăng với những hóa đơn phát sinh sau khi dự án đưa vào hoạt động, khiến nhà đầu tư dự án BOT đối mặt với nguy cơ “vỡ” phương án tài chính... Thực tế đó dẫn đến vướng mắc không lối thoát hiện nay ở nhiều dự án BOT giao thông.

Chính vì vậy, đầu tháng 11/2021, Bộ Giao thông vận tải có công văn gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất danh mục, cơ chế đầu tư phục vụ chương trình phục hồi kinh tế bền vững đến năm 2023, trong đó đề xuất dùng 9.427 tỷ đồng mua lại 7 dự án BOT giao thông. Trong đó có dự án Cải tạo nâng cấp Quốc lộ 3 và đường cao tốc Thái Nguyên - Chợ Mới (trạm Bờ Đậu - chưa thu phí) 3.097 tỷ đồng do ngân hàng Techcombank cấp vốn được mua lại.

Bộ Giao thông vận tải cho biết, nếu không mua lại trong năm 2021 - 2022, kinh phí mua lại 7 dự án BOT này sẽ tăng lên theo thời gian do các doanh nghiệp BOT tiếp tục phải chi trả lãi vay. Lý do của việc mua lại các dự án BOT này là không thể thu phí hoặc đã thu phí nhưng không nhận được sự đồng thuận của người dân.

"Trong báo cáo cập nhật về Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank), Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) dự báo lợi nhuận trước thuế của ngân hàng sẽ đạt 29.088 đồng, tăng 25% so với cùng kỳ vào năm 2022 và 36.245 tỷ đồng vào năm 2023.

Theo ước tính của VDSC, thị phần cho vay kinh doanh bất động sản của Techcombank giảm xuống 12-13% trong quý I/2022 từ mức khoảng 15% một năm trước.

Trong khi đó, thị phần cho vay cá nhân mua nhà của ngân hàng tăng từ mức gần 8% trong quý I/2021 lên hơn 9% trong quý I/2022. Con số này vẫn thấp hơn rất nhiều so với 14% thị phần của Vietcombank - một trong những ngân hàng cho vay thế chấp lớn nhất".

https://kinhtexaydung.petrotimes.vn/

Hà Phương

vietinbank
ajinomoto