Luật Đầu tư sửa đổi tạo ‘làn xanh’ cho các dự án công nghệ cao

Thu hút đầu tư vào các lĩnh vực như internet vạn vật (IoT), bán dẫn, trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm R&D, vật liệu mới...

Thúc đẩy đổi mới sáng tạo để nâng tầm năng lực cạnh tranh quốc gia

Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Chính phủ đã trình dự thảo Luật sửa đổi một số luật trong lĩnh vực đầu tư, tài chính, ngân sách – trong đó có Luật Đầu tư. Việc sửa đổi Luật Đầu tư lần này, sau lần sửa đổi gần nhất thông qua Luật số 57/2024/QH15 vào tháng 11/2024 được đặt trong bối cảnh Việt Nam đang theo đuổi mục tiêu trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực. Theo các tài liệu dự thảo, những điều chỉnh đang được đề xuất nhằm giải quyết thách thức mới nổi, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và hỗ trợ phát triển bền vững thông qua khoa học công nghệ.

Điều này phù hợp với định hướng lớn trong Nghị quyết số 57-NQ/TW năm 2024 của Bộ Chính trị, trong đó nhấn mạnh vai trò đột phá của khoa học, công nghệ và chuyển đổi số. Nghị quyết kêu gọi xây dựng các cơ chế chính sách khuyến khích đầu tư vào nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới và phát triển các hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

Mặc dù Luật Đầu tư hiện hành đã có các quy định về lĩnh vực ưu đãi đầu tư, nhưng vẫn thiếu các cơ chế đặc thù và chưa đủ hấp dẫn để thu hút nhà đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ cao, cơ sở hạ tầng số hay các startup đổi mới sáng tạo.

Một trong những điểm mới đáng chú ý là việc bổ sung các cơ chế chính sách nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các ngành công nghiệp công nghệ cao. Dự thảo luật sửa đổi đề xuất áp dụng ưu đãi thuế, ưu tiên phân bổ đất đai, và đơn giản hóa thủ tục hành chính nhằm thu hút đầu tư vào các lĩnh vực như internet vạn vật (IoT), bán dẫn, trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm R&D, vật liệu mới...

Các điều chỉnh này nhắm đến việc phát triển công nghệ, đóng vai trò quan trọng trong việc hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% năm 2025, như đặt ra trong Nghị quyết số 192/2025/QH15. Trong bối cảnh Việt Nam muốn dịch chuyển khỏi mô hình tăng trưởng dựa vào khai thác tài nguyên, các ưu đãi đầu tư này được kỳ vọng thúc đẩy sản xuất giá trị gia tăng, phát triển công nghiệp lõi và mở rộng năng lực xuất khẩu sản phẩm công nghệ cao.

Cùng với đó, Quyết định số 1018/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chiến lược phát triển ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050, càng cho thấy quyết tâm của Việt Nam trong việc tạo một môi trường đầu tư cạnh tranh và minh bạch cho lĩnh vực trọng yếu này.

Quỹ Hỗ trợ đầu tư bao gồm hỗ trợ chi phí đầu tư và hỗ trợ vận hành cho các dự án công nghệ cao

Quỹ Hỗ trợ đầu tư: ổn định và kích thích dòng vốn chiến lược

Một điểm sáng trong sửa đổi luật lần này là việc thành lập Quỹ Hỗ trợ đầu tư, được quy định tại khoản 3 Điều 2 của Luật số 57/2024/QH15 và cụ thể hóa tại Nghị định 182/2024/NĐ-CP của Chính phủ.

Quỹ này được hình thành từ nguồn thu thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung (theo quy định về chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu) và các nguồn hợp pháp khác. Mục tiêu là ổn định môi trường đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ cao, đồng thời thu hút nhà đầu tư chiến lược và các tập đoàn đa quốc gia đến Việt Nam.

Chính sách hỗ trợ từ Quỹ bao gồm hỗ trợ chi phí đầu tư và hỗ trợ vận hành cho các dự án công nghệ cao. Đây là một bước tiến mạnh mẽ trong việc thiết lập hệ sinh thái đầu tư bền vững, giảm rủi ro tài chính ban đầu cho doanh nghiệp và tạo động lực mạnh hơn cho khu vực tư nhân đầu tư vào STI.

Một điểm đột phá khác là việc bổ sung Điều 36a về thủ tục đầu tư đặc biệt vào Luật Đầu tư 2020, có hiệu lực từ ngày 15/1/2025. Quy định này áp dụng cho các dự án đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao tại khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu công nghệ thông tin tập trung, khu thương mại tự do và các khu chức năng trong khu kinh tế.

Theo đó, nhà đầu tư sẽ chỉ cần thực hiện thủ tục đăng ký đầu tư và được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư trong vòng 15 ngày, mà không phải trải qua các quy trình phức tạp liên quan đến xây dựng, phòng cháy chữa cháy hay bảo vệ môi trường. Dự kiến, quy định mới này sẽ rút ngắn thời gian triển khai dự án tới khoảng 260 ngày, từ đó tăng tốc độ đưa dự án vào hoạt động.

Quy định mới áp dụng cho các dự án mới, các dự án công nghệ cao đang hoạt động cũng được phép lựa chọn áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt nếu đáp ứng các tiêu chí theo Điều 36a. Điều này mở ra cơ hội cho doanh nghiệp tối ưu hóa thủ tục pháp lý, đẩy nhanh tái đầu tư và mở rộng sản xuất.

Các điểm mở trong sửa đổi Luật Đầu tư cho thấy một sự chuyển dịch đáng kể trong chính sách, từ ưu đãi phân tán sang chính sách có trọng tâm, trọng điểm. Việc cụ thể hóa ưu đãi cho các lĩnh vực chiến lược như công nghiệp bán dẫn, IoT, R&D, và startup công nghệ là một bước đi phù hợp với xu hướng toàn cầu hóa chuỗi cung ứng công nghệ cao và cạnh tranh thu hút dòng vốn chất lượng cao.

Đặc biệt, khi kết hợp với các sáng kiến quốc gia như Quy hoạch điện VIII, Chiến lược quốc gia về chuyển đổi số và phát triển kinh tế số, Luật Đầu tư công sửa đổi sẽ tạo thành một nền tảng pháp lý và chính sách vững chắc cho Việt Nam bước vào cuộc đua công nghệ toàn cầu với vị thế chủ động hơn.

Diệu