Loạt sai phạm tại Ngân hàng ACB

Trong nhóm các tổ chức tín dụng được thanh tra có Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB), Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam (VIB), Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB)... Giai đoạn từ 1/1/2015 đến 30/6/2023, các ngân hàng này đã phát hành 386 mã trái phiếu doanh nghiệp với tổng giá trị hơn 255.000 tỷ đồng, chủ yếu nhằm tăng quy mô vốn và bổ sung nguồn vốn phục vụ khách hàng. Đến thời điểm thanh tra, còn 173 mã trái phiếu đang lưu hành, tổng giá trị gần 98.000 tỷ đồng.

Loạt sai phạm tại Ngân hàng ACB

Đối với ACB, kết quả thanh tra cho thấy ACB đã sử dụng một phần tiền thu được từ phát hành trái phiếu sai mục đích so với phương án ban đầu và nội dung công bố thông tin.

Cụ thể, ACB phát hành hai lô trái phiếu mã TPACB2018/10Y (ngày 19/12/2018, giá trị 2.200 tỷ đồng) và ACB.2019.04 (ngày 6/12/2019, giá trị 1.500 tỷ đồng) với mục đích “phục vụ nhu cầu cấp tín dụng trung và dài hạn”. Tuy nhiên, kết quả kiểm tra cho thấy, ngân hàng đã sử dụng nguồn vốn này cho cả các khoản vay ngắn hạn. Trong hai ngày 20 và 21/12/2018, ACB giải ngân tổng cộng 2.664 tỷ đồng, trong đó chỉ 276 tỷ đồng là cho vay trung dài hạn, còn lại 2.388 tỷ đồng là cho vay ngắn hạn.

Thanh tra Chính phủ kết luận, ACB không thực hiện đúng trách nhiệm quản lý nguồn vốn phát hành trái phiếu theo quy định tại các nghị định 90/2011/NĐ-CP, 163/2018/NĐ-CP và 153/2020/NĐ-CP.

Cơ quan thanh tra còn nêu rõ ACB có vi phạm trong việc công bố thông tin phát hành trái phiếu, chậm công bố thông tin trước phát hành một số mã trái phiếu.

Từ kết quả này, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước tăng cường kiểm tra, giám sát việc phát hành và sử dụng vốn trái phiếu doanh nghiệp, yêu cầu các tổ chức tín dụng xác định rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan để xử lý theo quy định.

Cũng liên quan đến ngân hàng ACB, trước đó, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa ban hành Kết luận thanh tra số 67/KL-TTNH5 đối với Công ty TNHH MTV Cho thuê tài chính Ngân hàng Á Châu (ACB Leasing – ACBL), chỉ ra hàng loạt vi phạm và tồn tại trong công tác thẩm định, cấp tín dụng và giám sát sau cấp tín dụng.

Theo kết quả thanh tra, ACBL đã duy trì hệ thống tổ chức, hoạt động có lãi, tăng trưởng vốn chủ sở hữu và tích cực xử lý nợ xấu. Tuy nhiên, cơ quan thanh tra phát hiện nhiều sai phạm nghiêm trọng, gồm:

Không thành lập bộ phận kiểm toán nội bộ chuyên trách thuộc Ban kiểm soát, vi phạm quy định của Luật Các tổ chức tín dụng và các thông tư của NHNN.

Hệ thống kiểm soát nội bộ thiếu tuyến bảo vệ thứ ba, không đảm bảo nguồn lực và đánh giá độc lập theo quy định.

Cấp tín dụng cho khách hàng không đủ điều kiện, phân loại tài sản có sai quy định, thẩm định và quyết định cho thuê tài chính thiếu chặt chẽ.

Thiếu kiểm tra, giám sát sau cấp tín dụng, vi phạm quy định của Luật Các tổ chức tín dụng năm 2010 và 2024.

Nguyên nhân chủ yếu được xác định là do lỗ hổng trong hệ thống kiểm tra – kiểm soát nội bộ, thiếu bộ phận kiểm toán độc lập, cán bộ thiếu ý thức tuân thủ pháp luật và chưa cập nhật đầy đủ quy định hiện hành.

Cơ quan thanh tra yêu cầu ACBL chấn chỉnh toàn bộ hệ thống, xác định và xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan, tăng cường giám sát việc khắc phục sai phạm, không để tái diễn vi phạm tương tự.

Được biết, ACB Leasing là tổ chức tín dụng phi ngân hàng trực thuộc Ngân hàng Á Châu (ACB), hoạt động từ năm 2007, chuyên về cho thuê tài chính, mua và cho thuê lại, dịch vụ ủy thác và tư vấn tài chính.

Nợ xấu có khả năng mất vốn ở mức gần 5.900 tỷ đồng

Tính đến cuối quý II/2025, dư nợ cho vay khách hàng của ACB đạt 633.748 tỷ đồng, tăng 9,1% so với đầu năm. Trong đó, dư nợ ngắn hạn chiếm tới 67%, đạt hơn 425.700 tỷ đồng. Phần lớn dư nợ (chiếm 99%) là khoản vay của tổ chức kinh tế và cá nhân trong nước.

Nguồn ACB

Tổng nợ xấu nhóm 3, 4, 5 ghi nhận đạt 7.964 tỷ đồng, giảm 7,9% so với đầu năm. Trong đó, nợ dưới tiêu chuẩn (nhóm 3) là 1.033 tỷ đồng, tăng 12%; nợ nghi ngờ (nhóm 4) là 1.036 tỷ đồng, tăng gần 6%; còn nợ có khả năng mất vốn (nhóm 5) giảm 12%, còn 5.894 tỷ đồng.

Tiền gửi khách hàng đến cuối quý II đạt hơn 567.400 tỷ đồng, tăng 5,6% so với đầu năm. Trong đó, tiền gửi không kỳ hạn đạt hơn 120.886 tỷ đồng, chiếm khoảng 21% tổng tiền gửi.

ACB cũng đẩy mạnh rót tiền vào chứng khoán đầu tư với tổng giá trị lên tới 133.862 tỷ đồng, tăng 22,9% so với đầu năm. Các khoản đầu tư chủ yếu tập trung vào trái phiếu Chính phủ và chứng khoán nợ do các tổ chức tín dụng khác phát hành... Tổng lãi từ mua bán chứng khoán đầu tư trong nửa đầu năm đạt 444 tỷ đồng.

Về dòng vốn, một điểm nổi bật khác trong nửa đầu năm là ACB tăng mạnh lượng vốn vay từ Ngân hàng Nhà nước. Tính đến cuối quý II, dư nợ vay từ nguồn này lên đến hơn 18.900 tỷ đồng, tăng gần 11.000 tỷ đồng so với đầu năm.

Huy Tùng