Đáng lo ngại tỷ lệ thất nghiệp ở lao động trẻ

Chất lượng nhân lực cải thiện nhưng chưa đồng đều

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê và báo cáo của Nghề Nhân sự Việt Nam (NNS), tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng, chứng chỉ trong 5 tháng đầu năm đạt 28,8%, tăng 1 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm 2024. Đây là chỉ dấu tích cực cho thấy nỗ lực nâng cao trình độ chuyên môn đang mang lại kết quả bước đầu.

Tỷ lệ thất nghiệp ở độ tuổi 15-24 tuổi trong quý I/2025

Tuy nhiên, một trong những điểm đáng lo ngại là tỷ lệ lao động phi chính thức vẫn ở mức cao, chiếm 64,3% tổng lao động, trong đó khu vực nông thôn lên tới 74,2%. Lực lượng lao động này thường thiếu hợp đồng lao động, không có bảo hiểm xã hội và dễ bị tổn thương khi gặp khủng hoảng kinh tế hoặc biến động ngành nghề.

Tỷ lệ thất nghiệp chung trong cả nước tiếp tục được duy trì ở mức thấp, cho thấy thị trường vẫn có nhu cầu tuyển dụng ổn định. Tuy nhiên, tỷ lệ thất nghiệp ở nhóm lao động trẻ (15–24 tuổi) lại nổi bật như một điểm nghẽn cần quan tâm. Con số này đạt 2,38% ở khu vực thành thị và 1,98% tại nông thôn. Tình trạng này phản ánh sự không ăn khớp giữa đào tạo trong nhà trường và nhu cầu tuyển dụng ngoài thị trường, đặc biệt ở các lĩnh vực đang chuyển dịch mạnh theo hướng công nghệ và dịch vụ.

Môi trường kinh doanh trong 5 tháng đầu năm tiếp tục cho thấy sự sôi động nhưng đầy khắc nghiệt. Số lượng doanh nghiệp mới thành lập gần tương đương với số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, cho thấy một quá trình thanh lọc tự nhiên đang diễn ra. Những doanh nghiệp yếu kém về năng lực tài chính hoặc thiếu khả năng thích ứng với biến động đã bị loại khỏi cuộc chơi.

Ngược lại, dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tiếp tục là điểm sáng, khẳng định sức hút của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Cùng với sự gia tăng các dự án công nghệ cao, FDI được kỳ vọng sẽ tạo ra nhiều việc làm chất lượng cao, giúp chuyển dịch cơ cấu lao động theo hướng hiện đại.

Các ngành dẫn dắt nhu cầu tuyển dụng

Chiến lược cho doanh nghiệp và người lao động

Trong bối cảnh thị trường biến động nhanh, cả doanh nghiệp và người lao động đều cần hành động chủ động để thích nghi và phát triển:

Đối với doanh nghiệp, Nghề Nhân sự Việt Nam khuyến nghị thu hút và giữ chân nhân tài thông qua thương hiệu tuyển dụng, văn hóa doanh nghiệp tích cực; Chính sách đãi ngộ linh hoạt, cập nhật thang bảng lương, khuyến khích mô hình làm việc hybrid hoặc từ xa; Đầu tư vào đào tạo nội bộ, chú trọng kỹ năng số, kỹ năng mềm và kỹ năng chuyên môn; Hiểu và thích ứng với thế hệ Z: tạo môi trường làm việc có ý nghĩa, hỗ trợ sức khỏe tinh thần;Gắn kết với phát triển bền vững (CSR) để tăng uy tín và thu hút lao động chất lượng cao.

Đối với người lao động, Nghề Nhân sự Việt Nam cho rằng cần chủ động học hỏi, nâng cao kỹ năng số, kỹ năng mềm và trình độ ngoại ngữ; Xây dựng thương hiệu cá nhân qua các nền tảng như LinkedIn để mở rộng cơ hội nghề nghiệp; Tìm hiểu kỹ về doanh nghiệp trước khi ứng tuyển, chú trọng đến văn hóa và cơ hội phát triển; Sẵn sàng thay đổi và thích nghi với môi trường làm việc mới, công nghệ mới; Quan tâm đến sức khỏe tinh thần, tạo sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống.

Thị trường lao động Việt Nam trong năm 2025 đang chuyển dịch mạnh mẽ, vừa mang đến nhiều cơ hội mới, vừa đặt ra nhiều thách thức lớn. Việc nâng cao chất lượng lao động, giảm tỷ lệ phi chính thức, gắn kết đào tạo với nhu cầu thực tế và xây dựng môi trường làm việc bền vững là những yếu tố then chốt để phát triển thị trường lao động hiện đại, hiệu quả và bao trùm hơn trong thời gian tới.

Diệu